Wikipedia, (vikipedi) resmi olarak 15 Ocak 2001’de, alan adının Jimmy Wales ve Larry Sanger tarafından tescil edilmesinden iki gün sonra resmi olarak başlatıldı. Teknolojik ve kavramsal temelleri ise çok daha önceye dayanmaktadır. Bir çevrimiçi ansiklopedi için biline en erken çalışma, 1993’te Rick Gates tarafından yapılmıştır. Ancak özgür ve ücretsiz bir internet ansiklopedisi kavramı Richard Stallman tarafından Aralık 2000’de ortaya atıldı. Stallman’ın ansiklopedi konsepti, hiçbir merkezi organizasyonun düzenlemeyi kontrol etmemesi ve tamamen özgür olması fikrine dayanıyordu. Bu özellik, Microsoft Encarta, Encyclopædia Britannica ve Wikipedia gibi ansiklopedilerin öncülü olan Bomis’s Nupedia gibi çağdaş dijital ansiklopedilerin tam tersiydi.
2001 yılında Nupedia’nın ticari olan lisansı ücretsiz olarak değiştirildi ve Wales ve Sanger, 1995’te Ward Cunningham tarafından başlatılan bir wiki konseptini ve teknolojisini kullanarak Wikipedia‘ı başlattı. Başlangıçta Wikipedia, uzmanlar tarafından düzenlenen çevrimiçi bir ansiklopedi projesi olan Nupedia’nın tamamlanması için ek taslak, makale ve fikirler sunmayı amaçladı. Wikipedia hızlı bir şekilde, birden fazla dilde, küresel bir proje haline geldi. Diğer çevrimiçi referans projelerinden ilham alarak başlatılan Nupedia’nın yerine geçti.
Wikipedia (Vikipedi) kim kurdu, kurucusu kim
Nupedia’nın kuruluşundan sonra viki tarzı bir siteye çevrilmesi fikri ortaya atıldı. Fakat editörler ve yorumcular bu fikre sıcak bakmadılar. Larry Sanger Nupedia’dan bağımsız kendi adını taşıyan bir online ansiklopedi fikrini ortaya attı. Böylece Nupedia eski konseptinde devam edebilecekti. Wikipedia 15 Ocak 2001 Pazartesi günü wikipedia.com’da yayına başladı. Daha önceki projeler destek veren Bomis şirketi kurucusu Tim Shell ve programcı Jason Richey, Wikipedia’ya da hem altyapı hemde çalışan desteği verdi.
16 Ocak 2001 de Jimmy Wales tarafından vikipedi’nin ilk içeriği olan “Hello World” (merhaba dünya) mesajı yayınlandı. 17 Ocak’ta Nupedia’ya gelen maillerde gönüllülerin içerik oluşturma girişimleri ve istekleri görünmeye başladı. Temmuz 2001’de Projeden Slashdot web sitesinde bahsedildikten sonra site birçok yeni katılımcı aldı. Kısa bir sürede her gün yüzlerce yeni ziyaretçi yalnızca Google aramalarından gelmeye başladı ve böylece Google’dan sürekli bir trafik akışı olmuştu. 20 Eylül 2001 de New York Times’da Wikipedia haber olarak yayınlandı.
Uluslararası Gelişimi, Diğer Dillerde Wikipedia
Vikipedi gelişiminin başlarında, diller için alt alan adları oluşturarak uluslararası alanda genişlemeye başladı. 16 Mart 2001’de İngilizce’den farklı bir dil için yaratılan ilk alt alan adı deutsche.wikipedia.com’du. catalan.wikipedia.com birkaç saat sonra açıldı. nihongo.wikipedia.com olarak başlayan Japon Vikipedi, o dönemlerde yaratıldı. Katalanca, İngilizce’den sonra en çok kullanılan dil oldu.
11 Mayıs 2001’de Fransızca Wikipedia, daha sonra Çince, Hollandaca, Esperanto, İbranice, İtalyanca, Portekizce, Rusça, İspanyolca ve İsveççe de bulunan yeni dil sürümleri dalgası başladı. Bu dillere kısa zamanda Arapça ve Macarca da katıldı. Yıl sonunda Afrikaans, Norveç ve Sırpça sürümleri ilan edildi.
Ocak 2002’de tüm Wikipedia makalelerinin% 90’ı İngilizce idi. Ocak 2004’e kadar ansiklopedi uluslararası dillerle %50 büyüdü. 2014 yılı itibarıyla, tüm Wikipedia makalelerinin yaklaşık % 85,5’i İngilizce dışındaki Wikipedia sürümlerinde yer almaktadır.
Ayrılık ve Citizendium Projesi
Wales ile Sanger aralarında özellikle ansiklopedinin denetimsizliği, kötü ve yıkıcı editor yazıları gibi konularda anlaşmazlıklar yaşadılar. Mart 2002’de, Bomis tarafından finansmanın geri çekilmesinin ardından, Larry Sanger hem Nupedia hem de Wikipedia’dan ayrıldı. daha denetimli bir ansiklopedi oluşturmak için başlattığı çevrimiçi ansiklopedi projesi olan Citizendium‘u başlattı. İçeriğinin doğruluğunu artırmak için editörlere “uzmanlık” kriterini koydu.
Jimmy Wales, Vikipedi’nin editörler aracılığı ile kendi kendini yönetmesi ilkesini devam ettirdi. 2007 itibarıyla, Wales, ciddi konularda ara sıra yazı yazmak, yürütme faaliyetleri, bilginin savunuculuğu ve benzer referans projelerin teşviki rolünü üstlendi.
Diğer Bilgiler
Alexa’ya göre Wikipedia, genel ziyaretçi trafiği açısından dünyanın en çok ziyaret edilen altıncı altı web sitesi. Wikipedia’nın dünya çapındaki toplam aylık okur kitlesi yaklaşık 495 milyon. Dünya genelinde Ağustos 2015’te WMF Labs tarafından açıklanan verilere göre, bir ayda 18 milyar sayfa görüntülemesi yaptı. ComScore’a göre Wikipedia, yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nden 117 milyon aylık tekil ziyaretçi aldı.
kaynak nedir ?