Scrabble nasıl, nerede, ne zaman icat edildi
Kelime oyunu Scrabble®, 1948’de Alfred Mosher Butts tarafından geliştirildi. Kendisine telif hakkı 1 Aralık 1948’de verildi. Alfred Butts mimardı, ancak 1931’de büyük buhran sırasında işini kaybetti. Daha sonra Lexico, Criss-Crosswords ve Scrabble® gibi oyunları geliştirmeye başladı. Daha sonra James Brunot, karelerden bazılarını yeniden düzenledi ve kuralları basitleştirdi. Yaklaşık 4 yıl süren yavaş satışlardan sonra Scrabble® büyük bir başarı elde etti.
1931 yılında icat edildiğinden beri 121 ülkede 150 milyondan fazla Scrabble seti satıldı.
Scrabble nasıl icat edildi
Barack Obama, Bill ve Hillary Clinton, Keanu Reeves, Michael Milken, Madonna ve Martha Stewart gibi ünlüler oyunu çok sevdiklerini söylediler. Kraliçe 2. Elizabeth bile oyunun hayranıydı. İlk oğlu “Scrabble” ın bir marka haline geldiği yıl doğdu. Bir sanatçı Prens Charles’ın 60’ıncı doğum gününü kutlamak için Scrabble karelerinden oluşan bir Prens portresi hazırladı. Senegal’de Scrabble resmi bir spor dalı.
Scrabble, Büyük Buhran döneminde, işsiz kalan bir New Yorklu mimar Alfred Mosher Butts tarafından tasarlandı. Alfred Amerikalıların, bu kasvetli ekonomik zamanda bir miktar oyalamak isteyebileceklerini düşündü. Tarihteki en kalıcı oyunların hangileri olduğuna karar verdikten sonra – tahta, zar, kart, sayı ve bulmaca oyunları – hepsini birleştirdi. Daha sonra New York Times, New York Herald Tribune ve Saturday Evening Post gazetelerinin sayfalarında harf sayarak, karelerin frekansını ve dağılımını belirledi. On yıldan fazla bir süre, kurallara uyarak, kurumsal bir sponsor bulmaya çalıştı ama sürekli başarısız oldu. Patent Ofisi, başvurusunu bir kez değil iki kez reddetti. Tüm bunların üzerine bir isim bile tam olarak bulamamıştı. İlk başlarda “Lexiko” ya da “Criss-Cross Words” gibi isimler seçti ama olmadı. İcadını “şey” yada “o” diye nitelendiriyordu.
James Brunot adlı bir New Yorklu Alfred Butt’a oyunun seri üretimi konusunda yardım elini uzattı. Brunot’un katkıları oldukça önemli oldu: ikonik renk şeması (pastel pembe, bebek mavisi, indigo ve parlak kırmızı), yedi kareyi bir kelime yapmak için kullandığı 50 puanlık bonusu geliştirdi ve son en önemli şeyi, oyunun adını “Scrabble” olarak belirledi. İlk Scrabble fabrikası, Brunot’un ve birkaç çalışanının saatte 12 oyun ürettiği Connecticut kırsalında terk edilmiş bir okuldu. Macy başkanı tatilde oyunu keşfedince, raflarına koymaya karar verdi ve oyunun satışları patladı. 1952 yılına gelindiğinde, Brunot’un kendi fabrikasında kurduğu montaj hattı haftada 2.000’den fazla set çıkarmaya başlamıştı. Yalnızca 1954 yılında yaklaşık 4 milyon Scrabble seti satıldı.
1971’de Brunot ve Butts oyun haklarını Selchow & Righter adlı bir şirkete sattı. Butts toplamda 265.000 dolar telif ücreti aldı; Brunot ise bu satıştan yaklaşık 1.5 milyon dolar para kazandı. Coleco Industries Inc., 1980’lerde çöküşe geçen Selchow’u satın aldı. Coleco Industries’in iflas etmesinden sonra Hasbro Inc şirketi devraldı. 1994 yılında Hasbro, resmi Scrabble sözlüğü için çok saldırgan veya müstehçen bulduğu yaklaşık 200 kelimeyi kaldıracağını ilan ettiğinde Scrabble dünyasını sarstı. Hasbro, sonunda resmi turnuvalar ve okullar için saldırgan ve agresif kelimeleri içermeyen bir sözlük ve eğlence kulüpleri için daha serbest farklı bir sözlükle oyunu piyasaya çıkardı.
Scrabble Arapça’dan Afrika dillerine kadar 22 dile tercüme edilmiştir. Garip bir şekilde, oyun Hasbro’nun en büyük rakibi Mattel Inc. tarafından ABD dışında satılıyor. Milton Bradley (Hayat, Yahtzee ve Candy Land’in yapımcısı) ve Parker Brothers’ın (Monopoly, Risk and Trivial Pursuit’in yapımcısı) satın alımları sayesinde 1990’lı yılların başında, Hasbro, 1.1 milyar dolarlık ABD oyun pazarının yarısından fazlasına sahipti. Ancak 1993’te Mattel, Scrabble oyununun uluslararası hakları için Hasbro’dan daha yüksek teklif, (90 milyon dolar) verdi. Scrabble.com tuhaf bir şekilde iki ana sayfası olan bir site haline geldi. Siteye Amerika’dan girerseniz Hasbro’nun, Amerika dışından girerseniz ise Mattel’in sitelerine yönleniyor.