Genellikle yarış gâyesi veya eğlence için kullanılan narin, hafif yelken veya motor gücü ile hareket eden bir deniz aracı. Kürekle, tekne dışından motorla tahrikli deniz araçları yat sınıfına girmezler. 1850’lere kadar tamâmen yelkenli olan yatlar bu târihten îtibâren buhar makinalarının sahneye çıkması ile makineyle de tahrik edilmeye başlanmıştır. Yirminci asrın ikinci yarısında yapılan yatların çoğunda yardımcı makine olarak dizel motor kullanılmıştır.
Birinci Düyâ Savaşı esnâsında dizel motorla tahrikli yatların tonajı 2500 tonu geçmiştir. İkinci Dünyâ Savaşı sonunda ise savaş gemilerinden bilhassa mayın gemileri yapı olarak hafif ve yata yakın olduğu için özel firmalar ve zengin kimseler tarafından satın alınarak eğlence ve spor maksadı ile yatçılıkta kullanılmıştır.
Yatın doğuş yeri Hollanda’dır. On altıncı yüzyılda kanallarda, göllerde ve denizlerde avcı gemisi olarak
kullanılmaya başlanmıştır. Yat hafif olduğu için yelkenlerini şişirince zarif teknesi süratle hedefe yetişir.
1660 senesinde İngiltere bu tür tekneler yapmaya başlamıştır. Yatın bir spor ve eğlence aracı hâline
gelişi 19. yüzyıla rastlar. İlk defâ ABD’de 1851 senesinde başlayan yat yarışları, yat kulüplerinin
kararlaştırdığı senelerde yapılmak üzere devam etmektedir. Yat yarışları tekne ve yelken formlarında
gelişmelere sebep olmuştur. 1937 senesinde yapılan ABD’ye âit “Ranger” yatının yelken alanı 1903
senesinde yapılan yine ABD’ye âit “Relience” yatının yelken alanından yarı yarıya az olmasına rağmen
tekne aerodinamik yapısı ve yelken şeklindeki değişiklik sebebiyle daha süratli yol alma özelliğine
kavuşmuştur.
Yelkenler 18. yüzyıla kadar alt tarafı geniş dörtgen biçiminde yapılırken araştırmalar yelkenlerin üst
tarafını uzun üçgen yapmanın daha verimli olduğunu ortaya koymuştur. Olimpiyat yarışlarında
müsâbakaya giren üçgen yelkenli yatlar standart şekiller almıştır. Bunlara finn flying dutchman, star,
dragon ve 5,5 metre isimleri verilmiştir. İki tekneli katamaron yatlar ve üç tekneli trimaran yatlar da
vardır.
Yat yarışları uzun ve kısa mesâfelerde yapılabilir. Bu yarışlar muhtelif yat kulüpleri tarafından
tertiplenir. En meşhur yat yarışları Fastnet, Bermuda yarışları, San Francisco-Honolu, Sydney-Hobart
yarışları… Milletlerarası yarışlar, Olimpiyat yarışları gibi büyük ölçüde yarışlar yanında amatör
yarışmaları da vardır.
Yat yarışlarında açık deniz yat yarışları çok önemsizdir. Bu yarışta yelkenliler 8 sınıfa ayrılmıştır. Her
türlü yelkenli için geçerli olan yarış kurallarını International Yacht Racing Union (İYRU) belirler.
Genelde açık deniz yat yarışları International Off Shore Racing (İOR) tarafından hazırlanan yarış
şartları yönetmeliğine göre yapılır.
Günümüzde açık deniz yat yarışlarının şartları, Büyük Britanya yarışlarını yöneten Royal Racing
Club’ın (RORC) kurallarıyla Cruising Clup of America’nın (CCA) şartlarının birleştirilmesinin
neticesinde meydana gelmiştir.