Patlamış Mısırı kim buldu

Mısır Amerika’dan Avrupa’ya, oradan da Asya’ya gelmiş bir bitkidir. İspanya, Güney Fransa, İtalya’dan mısır Doğu Akdeniz’e yayıldı; 1520- 30’larda Suriye, Lübnan ve Mısır’da mısır ekimi başlamıştı. 1540’da ansiklopedi yazarı Ruellus, “Mısır Fransa’ya atalarımız tarafından İran’dan getirildi,” diye yazıyordu. Bir Alman seyyaha göre de Fırat ovaları mısır tarlalarıyla kaplıydı.

Sonraki yüzyılda Balkanlar’a yayıldı ve Romanya’ya 1650’de Şerban Kantakuzin tarafından getirildi. İspanya’dan Toulouse’a girmesi de 1639’u bulmuştu. Fransa’da yaygınlaşması 1700’lerde, Avrupa’da tanınması 1800’lerde oldu.

Tarihin patlamış mısır icat edenleri hakkında yazdığı şeyler aslında Yerli Amerikan Yerlilerinin zamanlarına yol açıyor.

Kızılderililer patlamış mısır yiyor ve amulet olarak boyunlarına takıyorlardı. Amerika’nın keşfinden itibaren patlamış mısır beyazlarca da yenildi. Efsaneye göre, 1621’de Şükran Günü’nde hacılar da patlamış mısır yemişler, Vampanagların reisi Massasoit geyik derisinden yapılmış torbalarda patlatılmış mısır getirmişti.

New Mexico’daki bir yarasa mağarasında 4000 yıllık patlamış mısır fosilleri görüldü.

Mısırın patlaması için nem oranının yüzde 12’inin altına düşmemesi gerekir ve her mısır cinsi patlamaz. İlk mısır patlatma aletleri 1880’lerde yapıldı. 1907’de elektriklisi üretildi. Patlamış mısır önce sinemalarda, 1950’lerden sonra televizyonun yaygınlaşmasıyla evlerde çok popüler bir çerez oldu.

1952’de tarım mühendisleri patlama oranı yüksek ve patlayınca daha çok açılan melez bir tür geliştirince patlamış mısır sektöründe bu tür egemen oldu.

Anadolu’da mısır yakın döneme kadar buğdayın yerine geçtiği Doğu Karadeniz’den başlayarak Doğu Anadolu’da lazut, Osmanlıcada Doğu Avrupa ve Balkanlardaki gibi kokoroz adını almıştır.

Türkiye’de patlamış mısıra halk ağızlarında birçok ad verilmektedir. Yalnız Trabzon örnekleri aktarılırsa, Beşikdüzü’nde paspanika, İskenderli’de kastanbura, Maçka’da tavuk ve çadu, Arsin’de çırçıt mısır, Of’da spanukas, Of-Kellai’de fiska denir.

Gıda sektörünün gelişimiyle patlamış mısır bir dönem sinemalarda torbalanmış biçimde satılmış, son beş altı yıldır patlatma makineleriyle taze satılması yeğlenir olmuştur. Evlerde televizyon izleyicisi halen cipsi mısıra tercih etmektedir. Pazardan darı biçiminde mısır alıp evde kendiniz de patlatabilirsiniz. Türkçede bu mısıra cin mısırı deniliyor.

Paylaşın Bilgi Çoğalsın