Cırt Bantı kim icat etti. Birbirine yapışan iki şerit halinde küçük naylon dişlilerden oluşan cırt bant ya da cırt cırt 1948’de İsviçreli dağcı George de Mestral‘in patlayan pantolonların canına tak etmesiyle hayat buldu.
De Mestral, 1941’de Alp dağlarında köpeği ile avcılık gezisinden döndükten sonra kıyafetlerine ve köpeğinin kürküne yapışan dulavratotu tohum larını temizliyordu. Temizleme işlemi bitince tohumların kıyafetine ve köpeğinin tüylerine nasıl yapıştığını merak etti. Mikroskop altında inceledi. Giyecek, hayvan kürkü veya saç gibi yüzeylerde tutunmayı sağlayan yüzlerce “kanca” olduğunu farketti. Tohumlarda ise halkalar vardı ve birbirine geçiyorlardı. Kanca ve halkaların nasıl kopyalanacağını bulabilirse, iki yüzeyi basitçe birbirine tutturabilecekti.
Başlangıçta insanlar onu ve fikri ciddiye almadı. Lyona gitmeye karar verdi. Lyon, dokuma merkeziydi, De Mestral Lyon’da yalnızca bir tekstil üreticisini fikrinin parlaklığına ikna edebildi; “kilitli şerit” adı verilen bu ilk ürün pamuktan yapılmıştı. Fakat, pamuk çabuk tükeniyordu, bu nedenle de Mestral sentetik elyaflara döndü. Deneme yanılma yoluyla naylonun sıcak kızılötesi ışık altında dikildiğinde bağlantı elemanının kanca tarafı için mükemmel kancalar oluşturduğunu keşfetti.
Kancaları nasıl hazırlayacağını öğrenmiş olsa da sürecin mekanize edilmesi ve halka şeklindeki tarafın yapılması için henüz bir yol bulamamıştı. Sonra naylon ipliğin, ilmiklerle dokunulduğunda ve ısı ile işlendiğinde şekli korunduğunu ve esnek olduğunu keşfetti; bununla birlikte, ilmeklerin defalarca sabitlenmesi ve açılabilmesi için doğru noktada kesilmesi gerekiyordu. Vazgeçmenin eşiğinde, aklına yeni bir fikir geldi. Bir çift makara satın aldı ve ilmeklerin üstlerini düzeltti, böylece ilmeklerle mükemmel şekilde uyuşacak kancalar yarattı.
1950’lerde kızılötesi ışınlar altında dokunmuş, zarar görmeden defalarca takılıp sökülebilen esnek bantı üreten de Mestral “velvet” (kadife) ve crochet (kanca) sözcüklerinden ürettiği ürününü Velcro adıyla tescil ettirdi. De Mestral’ın beklediği gibi fermuarın sonunu getirmese de, halen marka adı ve cins adı oluşu nedeniyle dava konusu olan Velcro, ayakkabı bağlayamayan çocukların imdadına yetiştiği gibi, geniş kullanım alanı buldu.
Cırt Cırt’ın Mucidi
George de Mestral, bir ziraat mühendisi olan Albert de Mestral ve Marthe de Goumoens’in oğlu olarak Lozan yakınlarındaki Colombier’de doğdu. De Mestral on iki yaşında bir oyuncak uçak tasarladı ve patentini aldı. Eğitimini Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne’da tamamlayıp 1930 yılında mezun olduktan sonra bir mühendislik şirketinde çalışmaya başladı. 1948 yılından itibaren yaklaşık on yıl boyunca Velcro kanca ve halka bağlantı elemanlarını (cırt cırt) icat etmek için çalıştı. 1955 yılında velcro patentini aldı.