Antik Yunan’da hokey benzeri bir oyun tasviri bulunmaktadır. Kerētízein adı verilen bu oyun buynuzdan yapılma bir sopa ve top ile oynanıyordu. Doğu Asya’da, M.Ö. 300 yıllarına kadar oyulmuş bir ahşap sopa ve top ile benzer bir oyunun oynandığı belirtilmektedir. Çin, İç Moğolistan’da Daur halkı binlerce yıldır çim hokeyine benzeyen bir oyun olan beikou denen oyunu oynuyordu.
Modern çim hokeyi sporu 19. yüzyılın başında İngiliz devlet okullarından çıkmıştır. İlk klüp 1849’da, Londra’nın güney doğusu olan Blackheath’da kuruldu. Modern kurallar, Middlesex kriket kulüpleri tarafından kış sporu için oynanan bir versiyondan çıktı. Hokey Derneği 1886 yılında kuruldu. İlk uluslararası müsabaka 1895’de (İrlanda 3, Galler 0) gerçekleşti ve Uluslararası Kurallar Kurulu 1900’de kuruldu.
1908 Londra Olimpiyatları’nda Almanya ve İskoçya arasında oynanan maç ilk uluslar arası çim hokeyi maçı olarak tarihe geçti. 1908 ve 1920’de Yaz Olimpiyatlarında da oynandı.
Hokey, hem erkek hem de bayanlar tarafından oynanan bir çim (alan) oyunudur. Her takım, topa vurmak için kıvrık birer sopa taşıyan 11 oyun-, cüdan oluşur. Oyunun amacı, topu karşı kaleye sokmaktır. En fazla gol atan takım, oyunu kazanır.
SOPA : Sol yanında, düz bir yüzeyi vardır. Başı tahtadan yapılmıştır. Metal bir yeri, sivri köşeleri ve kıymıkları olmamalıdır. Tüm sopa için, kalınlık en çok 5 sm., ağırlık ise erkeklerde 340 – 800 gr.,bâyanlarda en çok 650 gr. olabilir.
TOP : Beyazdır; mantardan ve dikilmiş ya da dikişsiz deri ile’kaplanmış sicimden yapılmıştır. 155 – 165 gr. ağırlığındadır.
TAKIMLAR : Kaptanla birlikte 11 oyuncudan oluşur. Erkeklerde yedek oyuncu yoktur, bayanlarda ise sakatlanmalar gözönüne alınarak iki yedek oyuncu bulundurulur.
GÖREVLİLER : iki hakem ve bir ya da iki zaman hakemi bulunur. Her iki hakem de oyunu kendi yarı alanlarında yönetir ve uyarılarını düdükle yaparlar. Hakem, bir takımın hatasını, eğer karşı takım o anda bir üstünlük elde etmişse, ce- zalandırmayabilir.
OYUN ALANI: Resimdeki ölçülere uygundur. Bayanların oynadıkları hokey alanlarında penaltı noktaları yoktur, fakat taç çizgisinin 4,75 m. daha içerisinde, üzerinde gol çizgisinden 14,64 m. uzaklıkta bir işaret bulunan bir çizgi vardır.
SÜRE: Karşılaşma, 35’er dakikalık iki devreden oluşur. Takımlar, 5 – 10 dakikalık devre arasından sonra, yer değiştirirler. Herhangi bir sakatlanma anında oyun durur ve bu arada geçen süre devreye eklenir.
OYUN ŞEKLİ: Oyuncular topu sopalarının düz tarafıyla yöneltirler. Kaleciler ise, kendi alanları içinde, ceza atışlarını karşılamaları dışındaki durumlarda topa tekme vurup, vücutlarının herhangi bir yeri ile durdurabilirler.
DEĞERLENDİRME: Top, akın yapan takımın oyuncusu tarafından vuruş yayi içinden atılıp, direklerin arasındaki çizgiden ve üst direğin altından tümüyle geçerse gol atılmış olur.
(Top, bir savunma oyuncusuna çarpıp kaleye girerse, gol yine geçerlidir).
Direkler yerinden çıkarsa, golün geçerli olup olmadığına hakem karar verir.
OYUNA BAŞLAMA: Yarı alan seçimi için, takım kaptanları arasında para atışı yapılır ve oyun, alanın ortasında “buli” ile başlar.
“BULİ”: Her takımdan birer oyuncu, kendi gol çizgileri sağ yanlarına gelecek şekilde, yüzleri ve omuzları yan çizgilere dönük olarak dururlar. Top; yere, iki oyuncunun arasına konur. Daha sonra, her iki oyuncu, sopalarını önce topun kendi yanlarında olan bölümünde yere, sonra sopalarının üstüyle topun üzerinden rakiplerinin sopasına vururlar. Bu üç kez yinelenir. Sonunda oyunculardan biri topa vurmalıdır, öteki oyuncuların tümü, toptan en az 4,5 m. uzakta ve topa
kendi* kale çizgilerinin arasında durmalıdırlar. Herhangi bir hata olursa “buli” yinelenir.
İkinci devreye başlarken ve atılan her golden sonra oyun, orta çizgide bir “buli” ile başlar. Bir sakatlanmadan sonra ise oyun, alanın herhangi bir yerinden başlatılır; vuruş alanı içerisinde “buli” yapılacaksa, kale çizgisinin en az 4,5 m. ilerisinde yapılmalıdır.
GİYİM: Gömlek, şort (veya etek), çorap ve ayakkabıdan oluşur. Tehlike yaratabilecek herhangi bir şey ya da çivili ayakkabı giyilemez.
1. Yüz koruyucusu,
2. Eldiven,
3. Koruyucu dizlik,
4. Yüksek konçlu bot.
SERBEST VURUŞLAR: Kurallara uyulmadığı zamanlarda, hatasız takım serbest vuruş kazanır. Bu vuruşlar hatanın yapıldığı noktadan kullanılır. Top hareketsiz durmalı ve kurallara uygun bir vuruş yapılmalıdır (Erkeklerde kepçeleme vuruş, serbest vuruşlarda kullanılamaz ).
öteki oyuncular en az 4,5 m. uzakta olmalıdırlar. Vuran oyuncu, topa bir başka oyuncu vurana dek, ikinci kez vuramaz.
Erkeklerde, akın yapan takımın bir oyuncusu, kale çizgisinin 14,5 m. içinde faul (hata) yaparsa; serbest vuruş o uzaklık içinde hatanın yapıldığı çizgi boyunca herhangi bir yerden atılabilir.
Bayanlarda ise, vuruş yayı içinde yapılan bir hatadan sonra, serbest vuruş, vuruş yayı içinde herhangi bir yerden atılabilir. Eğer karşı oyuncular aynı anda birbirlerine faul yaparlarsa, o noktada “buli” atışına başvurulur.
İTEREK VURMA (PUSH – İN) Erkeklerde. YUVARLIYARAK ATMA (ROLL-IN) Bayanlarda.
Eğer bir oyuncu, topu yan çizgiden dışarı atarsa, karşı takım vuruş kazanır.
İterek vurmada yerden ve sopa kullanılarak vuruş yapılır, yuvarlıyarak atmada ise top elle atılır ve oyun alanına çizgiyi geçtiği yerin 90 sm. içinde değmelidir.
öteki oyuncular ve sopaları, en az 4,5 m. uzaklıkta ya da bayanlarda 4,5 m. çizgisinin gerisinde durmalıdırlar.
Topu oyuna sokan oyuncu, topa, bir başka oyuncu vurmadan ikinci kez vuramaz.
Topu oyuna sokan oyuncunun yaptığı herhangi bir taşkın hareket, karşı takıma bir iterek vurma ya da bayanlarda yuvarlıyarak atma hakkı verir. Bu arada başka bir oyuncu, taşkın bir hareket daha yaparsa atışlar yinelenir.
KALE ATIŞI : Topun kale çizgisini gol olmadan geçtiği durumlarda, oyunu yeniden başlatmanın üç olasılığı vardır.
Topa, son olarak, akın yapan takımın bir oyuncusu tarafından vurulduğu ya da savunma yapan takımın bir oyuncusunun isteği dışında en az 23 m. uzaktan vurup çizgiyi geçirdiği durumlarda, topun çizgiyi geçtiği tarafa ters taraftan, 14,5 m. çizgisinden serbest vuruş yapılabilir.
Eğer, savunan takımın oyuncusu, isteği dışında 23 m.’den daha az bir uzaklıktan topa vurur ve çizgiyi geçirirse, karşı takım “köşe atışı (korner) kazanır.
Savunan takımın oyuncusu, topu bilerek kale çizgisinin ötesine geçirirse, karşı takıma “ceza korneri” verilir.
KÖŞE ATIŞI (Korner): Alanın köşesindeki bayrağın erkeklerde 2,75 m., kadınlarda 4,5 m. uzağından ve (topun çıkışına göre) kale çizgisi veya yan çizgi üzerinden yapılır.
Savunan takımın altı oyuncusu, ayakları ve sopaları kendi kale çizgilerine dönük olarak durur. Diğer oyuncuları ise; erkeklerde, atış yapılana dek orta çizginin gerisinde, bayanlarda top vuruş yayının dışına çıkana veya bir başka oyuncu topa vurana dek 23 m. çizgisinin gerisinde olmalıdır. Hücum eden takımın oyuncuları, vuruş yayının dışında durmalıdırlar ve top durdurulmadıkça ya da savunan takımın oyuncusuna veya sopasına çarpmadıkça, kornerden kaleye doğrudan atış yapamazlar.
HATALAR : Bir oyuncu şu eylemleri yapmamalıdır:
1. Topa vururken veya vurmak için atak yaptığında, sopasını omuz düzeyi üzerine çıkarmamalı (“Sticks”),
2. Çelme takmamalı, itip, şiddetle çarpmamak,
3. Rakip oyuncuya vurmamak veya eliyle dokunmamalı,
4. Vücudu ya da sopasıyla karşı takımdan bir oyuncuyu engellememeli,
5. Topa, sopanın yuvarlak tarafıyla vurmamalı,
6. Elinde sopa olmadığında oyuna karışmamalı,
7. Topu çok tehlikeli bir şekilde kesip vurmamalı,
8. Eli dışında vücudunun herhangi bir başka yeriyle havadaki veya yerdeki topu durdurma- malı,
9. Rakibe karşı koyabilmek için sopasına destek olmak amacıyla ayağını ya da bacağını kullanmamalı,
10. Sopa dışında başka bir şeyle topu yerden almamalı, tekme vurmamalı, fırlatmamalı, taşımamalı, ileriye sürmemeli ve çelmemelidir. Bayanlar, topa bacak aralarından vuramazlar. Erkeklerin sopa değiştirmeleri yasaktır.
CEZA KORNERİ : Savunan takım oyuncuları şu eylemleri yaparlarsa “ceza korneri” atışı ile cezalandırılır:
1. Top, kasıtlı olarak kale çizgisi dışına çıkarılırsa,
2. Vuruş yayı içinde hata yapılmışsa, (Ceza atışı verilmediği durumlarda),
3. 23 metre çizgisi üzerinde veya daha yakında kasıtlı hata yapılırsa,
4. Köşe atışından sonra hatalı bir eylem yapılır- sa,
Ceza korneri kale çizgisinin üzerinden ya da kale direğine en az 9,15 metre uzaklıkta herhangi bir yerden atılabilir. Erkeklerde kale çizgisinin gerisinde savunan takımın altı oyuncusundan fazlası bulunamaz.
OFSAYT : Bir oyuncu;
1. Top kendi yarı alanlarındaki takım arkadaşın- dayken, kendisi karşı yarı alanda ise,
2. Karşı takımın kale çizgisine kendisinden daha yakın ikiden az (bayanlarda üçden az) rakip oyuncu varken karşı yarı alanda bulunursa, ofsayt durumuna düşer.
Ofsayt durumundaki bir oyuncu, durumundan ötürü bir üstünlük elde ettiğinde, ofsaytın oluştuğu noktadan karşı tarafa doğru yapılan bir serbest vuruşla cezalandırılır.
CEZA VURUŞU (Erkeklerde):
1. Vuruş yayı içinde kasıtlı olarak hata yapılırsa,
2. Vuruş yayı içinde kasıtsız olarak, fakat golü önlemek için hata yapılırsa,
3. Üsteleyerek ve isteyerek ceza kornerini önleyici hatalar yapılırsa, karşı takım bir ceza vu – ruşu kazanır.
Oyuncu, vuruşu yaptıktan sonra, topa yeniden vuramaz ve kaleye doğru ilerleyemez.
Vuruş yapılana dek; kaleci sopasını omuz düzeyine kaldıramaz, kale çizgisinden ayrılamaz ve ayaklarını oynatamaz. Diğer oyuncuların tümü, 23 m. çizgisinin gerisinde durmalıdır.
Ceza atışını yapan oyuncu, hatalı davranmadığı sürece, kaleci kurallara aykırı davranarak golü önlense de, gol atılmış sayılır. Vuruş yapıldıktan sonra, top vuruş yayının dışına çıkarsa, ceza vuruşu son bulur. Eğer gol atılamaz ya da vuruşu kullanan oyuncu hatalı davranırsa, oyun, gol çizgisinin orta noktasının 14,5 m. önünden yapılan bir serbest vuruşla yeniden başlar.
CEZABULİSİ (Bayanlarda):
Erkeklerde ceza vuruşuna neden olan hatalar, bayanlarda “ceza bulisi” ile cezalandırılır.
Hatayı yapan oyuncu (sakatlanmış ya da oyun dışı bırakılmışsa, bir başka oyuncu) ve seçilen bir rakip oyuncu arasında kale çizgisinin ortasının 4,5 m. önünden kullanılır. Diğer oyuncuların tümü 23 m. çizgisinin gerisinde durmalıdır. Vuruşu kazanan takımın oyuncusunun sopasıyla attığı ya da karşı takım oyuncusunun vücut ya da sopasına çarpıp kaleye giren top, gol olur.
“Ceza bulisi” sırasında, savunan takımın oyuncusu, hata yaparsa ya da topu, kale çizgisinin vuruş yayı içinde kalan bölümünden aşırtarak vurur, yolundan saptırırsa, “buli” yinelenir. Eğer akın yapan takımın oyuncusu hata yaparsa veya top vuruş yayı dışına giderse, oyun, 23 m. çizgisinin ortasından yapılan bir “buli” ile yeniden başlar.
Her iki oyuncu da aynı anda hata yaparlar ve bir başka oyuncu oyuna karışırsa ya da top, bir oyuncunun, kalecinin, hakemin giysisine takılıp kalırsa “buli” yinelenir. Devre yarısı olmuşsa ya da tüm süre dolmuşsa “ceza bulisi”nin kullanılabilmesi için süre uzatılır.