İlk kendi kendine çalışan arabalar buhar motorlarıyla çalışmaktaydı ve Fransız Nicolas Joseph Cugnot bu tanıma göre ilk arabayı 1769 yapan kişidir. Öyleyse neden tarih kitapları arabanın Gottlieb Daimler veya Karl Benz tarafından icat edildiğini yazıyor? Bunun nedeni, hem Daimler hem de Benz, modern otomobil çağını başlatan oldukça başarılı ve pratik benzinli arabalar icat etmesidir. Daimler ve Benz, bugün kullandığımız arabalar gibi çalıştan ilk otomobilleri icat ettiler.
İçten Yanmalı Motorun Tarihi – Otomobilin Kalbi
İçten yanmalı bir motor, bir silindir içindeki pistonu itmek için yakıtın patlayıcı gücünü kullanan motordur. Pistonun ileri ve geri hareketi bir krank milini döndürür. Krank milinin dönüş gücü bir zincir veya tahrik mili vasıtasıyla tekerleklere aktarılır ve tekerlekler dönmeye başlar. Otomobil motorları için yaygın olarak kullanılan yakıt türleri, benzin, dizel, lpg ve kerosindir.
İçten yanmalı motorun geçmişine kısa bir bakış:
1680 – Hollandalı fizikçi Christian Huygens, barutla doldurulacak bir içten yanmalı bir motoru tasarladı (ancak inşa etmedi).
1807 – İsviçreli Francois Isaac de Rivaz, yakıt için hidrojen ve oksijen karışımını kullanan bir içten yanmalı motor icat etti. Rivaz, içten yanmalı motoru için bir otomobil tasarladı. Ancak, çok başarısız bir tasarımdı.
1824 – İngiliz mühendis, Samuel Brown eski bir Newcomen buhar motorunu içinde benzin yakmak için uyarladı ve kısa bir süre aracı Londra’daki Shooter’s Hill’de kullandı.
1858 – Belçika doğumlu mühendis Jean Joseph Étienne Lenoir, kömür gazı ile çalışan çift etkili, elektrik kıvılcımlı, içten yanmalı bir motor icadı ve patenti aldı (1860). Lenoir, 1863 yılında, tarihi elli mil yolculuğunu tamamlamayı başaran üç tekerlekli bir vagona gelişmiş bir motor (petrol ve ilkel bir karbüratör kullanarak) taktı.
1862 – Fransız bir inşaat mühendisi olan Alphonse Beau de Rochas dört zamanlı bir motor patenti aldı ancak yapmadı (Fransız patenti # 52,593, 16 Ocak 1862).
1864 – Avusturyalı mühendis, Siegfried Marcus, ham karbüratörlü tek silindirli bir motor inşa etti ve motorunu bir arabaya bağladı. Birkaç yıl sonra Marcus, kısa bir süre 10 mil hızla gidebilen ve birkaç tarihçinin dünyanın ilk benzinli aracı olmasıyla modern otomobilin öncüsü olarak gördüğü bir araç tasarladı.
1873 – Amerikalı bir mühendis olan George Brayton başarısız iki zamanlı bir gaz yağı motoru geliştirdi (iki dış pompalama silindiri kullandı). Ancak bu motor araba motoru olmaktan çok, ilk güvenli ve pratik bir yağ motoru olarak kabul edildi.
1866 – Alman mühendisleri Eugen Langen ve Nikolaus August Otto, Lenoir ve Rochas’ın tasarımlarında geliştirmeler yaparak ve daha verimli bir benzin motoru icat etti.
1876 - Nikolaus August Otto “Otto döngüsü” olarak bilinen başarılı bir dört zamanlı motoru icat etti ve daha sonra patentledi.
1876 - İlk başarılı iki zamanlı motor Sir Dougald Clerk tarafından icat edildi.
1883 – Fransız mühendis, Edouard Delamare-Debouteville, soba gazı ile çalışan tek silindirli dört zamanlı bir motor yptı. Delamare-Debouteville’in tasarımları o zamana kadarki en gelişmiş motordu.
1885 – Gottlieb Daimler, modern benzin motorunun prototipini örnek alarak dikey bir silindire ve karbüratörle enjekte edilen benzinle (1887’de patentli) çalışan motoru tasarladı. Daimler ilk önce bu motorla “Reitwagen” (Binici Taşıyıcısı) iki tekerlekli bir araç inşaa etti ve bir yıl sonra dünyanın ilk dört tekerlekli motorlu taşıtını yaptı.
1886 – Karl Benz, 29 Ocak tarihinde benzin yakıtlı bir otomobil için ilk patenti aldı (DRP No. 37435).
1889 – Daimler, mantar şeklindeki valfler ve iki V eğimli silindire sahip geliştirilmiş dört zamanlı bir motor geliştirdi.
1890 – Wilhelm Maybach ilk dört silindirli, dört zamanlı motoru yaptı.
Motor, yukarıda değinilen neredeyse tüm mucitlerin tasarladığı otomobillerin ayrılmaz birer parçasıydı ve bu mucitlerden birkaçı dünyanın en büyük araba üreticileri olmayı başardı. Bütün bu mucitler ve daha bir çok insan, içten yanmalı motor kullanan arabaların gelişiminde önemli gelişmeler kaydetti.
Nicolaus Otto’nun Önemi
Motor tasarımında en önemli kişilerden biri, 1876’da etkili bir benzinli motoru icat eden Nicolaus August Otto’dur. Otto, “Otto Cycle Engine” olarak adlandırılan ilk pratik dört zamanlı içten yanmalı motoru inşa etti ve motorunu tamamlamış olduğu anda bir motosiklet haline getirdi. Otto’nun katkıları tarihsel açıdan çok önemliydi, tüm sıvı yakıtlı otomobiller için evrensel olarak benimsenen dört zamanlı ilk motordu.
Karl Benz
1885 yılında Alman makine mühendisi Karl Benz, içten yanmalı bir motordan güç alan dünyanın ilk pratik otomobilini tasarladı ve inşa etti. 29 Ocak 1886’da Benz, benzin yakıtlı otomobilin ilk patentini (DRP No. 37435) aldı. Bu araba üç tekerlekliydı. Benz 1891’de ilk dört tekerlekli otomobilini yaptı. Mucit tarafından kurulan Benz & Cie fabrikası 1900 yılına kadar dünyanın en büyük otomobil üreticisi haline geldi. Benz, içten yanmalı bir motoru bir şasi ile bütünleştiren ilk mucitti.
Gottlieb Daimler
1885 yılında Gottlieb Daimler (tasarım ortağı Wilhelm Maybach’la birlikte) Otto’nun içten yanmalı motorunu bir adım daha ileri götürdü. Modern benzinli motorun prototipi olarak genel olarak kabul motoru yaptı ve patentini aldı. Daimler’in, Otto ile doğrudan bağlantısı vardı; Daimler, Nikolas Otto’nun 1872’de ortak olduğu Deutz Gasmotorenfabrik’in teknik müdürü olarak çalıştı.
İlk motosiklet’i icat eden kişinin Otto mu yoksa Daimler mi olduğu ve ilk kim tarafından yapıldığı konusunda halen devam eden bazı tartışmalar bulunmaktadır.
1885 Daimler-Maybach motoru küçük, hafif, hızlı, karbüratörlü ve dikey bir silindirli bir motordu. Motorun büyüklüğü, hızı ve verimliliği, otomobil tasarımında bir devrim yapmasını sağladı. 8 Mart 1886’da, Daimler stagecoach adı verilen bir at arabası aldı ve motoru buna adapte ederek dünyanın ilk dört tekerlekli otomobilini tasarladı. Daimler, pratik bir içten yanmalı motor icat eden ilk mucit olarak değerlendirilmektedir.
1889’da Daimler, V-eğimli, iki silindirli, dört zamanlı, mantar şeklinde vanalar içeren bir motor icat etti. Tıpkı Otto’nun 1876 da yaptığı motor gibi, Daimler’in yeni motoru da tüm otomobil motorlarının temelini oluşturuyor. 1889’da Daimler ve Maybach ilk otomobillerini yeniden tasarladılar. Yeni tasarlanan Daimler otomobili dört vitesli bir şanzıman ile 10 mil hıza kadar çıktı.
Daimler, 1890’da Daimler Motoren-Gesellschaft’ı kurdu. Onbir yıl sonra da Wilhelm Maybach Mercedes otomobilini tasarladı.
* Bu arada tarihçilerin bazıları Siegfried Marcus’un ilk otomobili 1875 yılında yaptığını iddia ediyorlar. Bu otomobil dört zamanlı bir motordan güç alan, karbüratörlü ve manyetik ateşlemeli, ilk benzinli araç olduğu söylenmektedir.
1900’lü yılların başında, farklı tasarımlı motorlara sahip benzinli otomobillerin satışları artmaya başladı. Ekonomi açısından bakıldığında otomobiller için pazar büyüyordu ve endüstriyel üretim ihtiyacı bastırıyordu.
Dünyada endüstriyel olarak bakıldığında ilk otomobil üreticileri Panhard & Levassor (1889) ve Peugeot (1891) ile Fransızlar oldu. Daimler ve Benz, patentlerini dünyanın farklı yerlerindeki otomobil üreticilerine lisans vererek üretmelerini ve kullanmalarını sağladı.
Rene Panhard ve Emile Levassor
Rene Panhard ve Emile Levassor, otomobil üreticileri olmaya karar verdiklerinde ahşap işleme makineleri alanında ortak olarak çalışıyorlardı. Fransa için Daimler patentinin lisans haklarını elinde bulunduran Edouard Sarazin’de bu ekibe katıldı. İlk otomobillerini 1890’da Daimler motoru ile ürettiler. Ortaklar yalnızca otomobil üretmekle kalmadılar, gövdesi tasarımında da iyileştirmeler yaptılar.
Panhard-Levassor, pedalla çalışan debriyaj, zincirli bir şanzıman ve bir radyatör üretti. Levassor, motoru otomobilin önüne götüren ve arkadan itişli bir güç düzenini kullanan ilk tasarımcıydı. Bu tasarım Systeme Panhard olarak biliniyordu. Daha iyi bir denge ve geliştirilmiş direksiyon hakimiyeti sağladığı için hızla tüm araçların standardı haline geldi.
Panhard ve Levassor, Daimler motorlarının lisans haklarını Armand Peugot’la paylaştı. Peugot otomobil satışlarını artıran Fransa’da düzenlenen ilk araba yarışını kazandı. İronik bir şekilde, 1897’deki “Paris to Marsilya” yarışında ölümcül bir trafik kazası meydana geldi ve Emile Levassor öldü.
İlk, Fransız üreticileri otomobil modellerini standartlaştırmadı – her araba diğerinden farklıydı. İlk standart araba 1894, Benz Velo idi. 14 Velos 1895 yılında üretildi.
Charles ve Frank Duryea
Amerika’nın ilk benzinle çalışan ticari araç üreticileri Charles ve Frank Duryea’ydı. Kardeşler benzinli otomobillerle ilgilenen bisiklet üreticileriydi. İlk motorlu taşıtlarını 1893’te Springfield, Massachusetts’te inşa ettiler. 1896’da kurulan Duryea Motor Wagon Company, 1920’li yıllarda bile üretimi devam eden pahalı bir limuzin olan Duryea’nın 13 modelini satmıştı.
Ransome Eli Olds
Amerika Birleşik Devletleri’nde seri üretilen ilk otomobil 1901 yılında, Amerikan otomobil üreticisi Ransome Eli Olds (1864-1950) tarafından inşa Curved Dash Oldsmobile oldu. Olds, montaj hattının temel konseptini ortaya çıkardı ve Detroit otomobil endüstrisini başlattı. İlk önce 1885 yılında Lansing, Michigan’da babası Pliny Fisk Olds ile buhar ve benzinli motorlar yapmaya başladı. Olds ilk buharla çalışan otomobilini 1887’de tasarladı. Olds edindiği benzinli motor tecrübesi ile 1899’da, Detroit’e taşındı. Olds Motor Works’ü kurup düşük fiyatlı arabalar üretti. 1901’de 425 “Curved Dash Olds” i üretti ve 1901-1904 yılları arasında Amerika’nın önde gelen otomobil üreticisi oldu.
Henry Ford
Amerikan otomobil üreticisi Henry Ford (1863-1947) geliştirilmiş bir montaj hattı icat etti ve ilk konveyör bant esaslı montaj hattını 1913-14 yılları arasında, Ford’un Michigan Highland Park’taki otomobil fabrikasına kurdu. Montaj hattı, montaj zamanı azaltarak otomobillerin üretim maliyetlerini düşürdü. Ford’un ünlü Model T arabası doksan üç dakika içinde toplandı.
Ford, “Quadricycle” olarak adlandırdığı otomobilini Haziran 1896’da yaptı. Ancak, başarı Ford Motor Company’yi 1903’te kurduktan sonra geldi. Bu, tasarladığı otomobilleri üretmek için kurulan üçüncü otomobil üretim şirketiydi. 1908 yılında Model T’yi tanıttı. Hareketli montaj hatlarını fabrikasına 1913 yılında kurduktan sonra Ford dünyanın en büyük otomobil üreticisi konumuna geldi. 1927’de 15 milyon Model T üretildi.
Henry Ford tarafından kazanılan bir başka zafer, George B. Selden ile patent savaşı oldu. Hiç otomobil yapmamış olan Selden, bir “yol motoru” üzerine bir patenti vardı; bu nedenle Selden’e tüm Amerikan otomobil üreticilerinden telif ücreti ödeniyordu. Bu durum araba fiyatlarını yükseltiyor ve satılmasını zorlaştırıyordu. Ford, açtığı dava ile Selden’ın patentini iptal ettirerek, ucuz otomobillerin üretilebilmesi için Amerikan otomobil pazarınının önünü açtı.
akadaşlar arabayı kim içat etmiştir?
Güzel