İlk Filozof Thales kimdir?

Miletli Thales (Thales of Miletus) (M.Ö. 624 – M.Ö. 546)

ilk bilim adamı ve filozof, batı felsefesinin babası olarak adlandırılan antik Yunan filozofu Miletos’lu Thales’dir. Elbette felsefi sorulara olan yaklaşımı, modern Yunan filozoflarıyla karşılaştırılamaz, ancak doğaüstü dünyaya yönelmek yerine doğal fenomeni kullanan bilinen ilk kişidir. Onun örneklemelerini bir disiplin olarak diğer Yunan filozofları takip etmişlerdir.  Milet’de batı felsefesini başlatan kişi olarak görülen Thales, ilk olmanın ötesinde, genel ilkeleri tanımlayan ve ilk hipotezi gelişten kişidir. Ayrıca, “bilim biliminin babası” olarak da adlandırılır.  Bilimin babası olarak tanımlanmasının sebebi, tüm maddelerin atom olarak adlandırılan parçacıklardan oluştuğunu gösteren, atom teorisini formüle eden ünlü antik Yunan filozofu Democritus’a esin kaynağı olmuştur.

Thales’in hayatı

Ünlü felsefecinin ilk yılları hakkında çok fazla şey bilinmiyor hatta doğum ve ölüm tarihleri ​​bile kesin değildir. Günümüz Türkiye’sinin batı sahillerindeki eski Yunan İonia kentinde Aydın yakınlarında bulunan Milet şehrinde doğduğu sanılıyor. Hayatı ile ilgili bilgilerin bir çoğu, özellikle Yunan filozoflarının biyografilerini yazan Diogenes Laertius’un (M.Ö. 3. yüzyıl) antik Yunan felsefesi için en önemli kaynaklardan biri olan “Önemli Filozofların Yaşamları ve Fikirleri” adlı eseri temel alınarak derlenmiştir.  Diogenes Laertius’un yazdıklarına göre Atinada düzenlenen 58. Olimpiyat oyunları sırasında Miletli Thales’in 78 yaşında ölmüştür. 58. Olimpiyat oyuları M.Ö. 548-544 arasındaki döneme denk gelmektedir. Bu hesaplamaya göre Thales M.Ö. 626 ve 623 arasında doğmuştur.

Herodot, Douris ve Democritus’tan alıntı yapan Laertius’a göre, Thales’in annesi ve babası, Fenikel kökenli ve soylu bir aile olan Examyes and Cleobuline idi. Sonraki hayatı ile ilgili, çok sayıda çelişkili bilgi vardır. Bazı kaynaklara göre, Thales evlenmiş ve Cybisthus adında bir oğlu olmuştur. Bazı kaynaklara göre ise hiç evlenmemiştir.

Thales’in Felsefe Eserleri

Milet Thales’in “On the Solstice” ve “On the Equinox” adlı eserleri yazdığı söylenir; ancak, iki eserde yok olmuştur. Bu nedenle araştırmacıların bir kısmı Thales’in herhangi yazılı bir eser bıraktığından kuşkuludur. Eskiçağda bile Thales’in yazılı eserleri hakkında bazı şüpheler bulunmaktaydı, ancak bazı yazarlar da onu “Deniz Yıldız Kitabı” ile anmaktadır.

Milet Thales hakkındaki güvenilir kanıtların azlığına rağmen, zamanına göre felsefi sorulara devrimci yaklaşımı hakkında hiç şüphe yoktur. “Metafizik” kitabında Aristo, Thales’in her şeyin sudan çıktığına ve yeryüzünün suya daldığına inandığını söyler. Seneca’ya göre, filozof, yüzen yeryüzü teorisini depremleri açıklamak için kullanmıştır. Bunun anlamı, Miletli Thales’in çeşitli fenomenleri açıklamak için öncülerince kullanılan doğaüstü ve mistik teorileri reddetti. O doğaüstü düşünme tarzını terk eden ilk bilinen düşünürdür.

Astronom ve matematikçi olarak Thales

Milet Thales’in Batı’nın en ünlü filozofu olarak bilinmesi, güneş tutulmasını hakkındaki öngörüleri sayesinde oldu. Herodot’a göre, filozof, çağdaşlarını ve daha sonra eski Yunan düşünürlerini etkilediği günışığı yılını doğru bir biçimde öngördü. Zamanında yaşayan hiç kimse Yunanistan’daki güneş tutulmalarını nasıl tahmin edeceğini bilmiyordu. Modern yöntemler, Thales’in yaşamı boyunca sadece bir güneş tutulmasının gerçekleştiğini doğrulamıştır bu yüzden Thales’in tutulmayı tahmin eden hikayesi de tartışmalarla çevrilidir. Çünkü tutulmayı doğru bir şekilde tahmin ettiyse, görünüşte yalnızca bir kez işe yaramıştır. Bazı kaynaklar, Thales’in Babillilerin Sages olarak bilinen ayın döngüsü’nü kullandığını ve Mısırlılardan güneş tutulmalarını tahmin etme konusunda bilgi edindiğini iddia etmektedir. (günümüzde Thales’in Mısır’ı ziyaret ettiği bilinmektedir). Çoğu modern bilim insanı, her iki açıklamanın da açıklanmasının mümkün olmadığını düşünmektedir . Thales’in güneş tutulmasını tahmin etmesi hikayesini şanslı bir tahminle nitelendiriyorlar; bazıları bunun asla olmadığına ve kendisine atandığına inanıyorlar.

İlk filozof olarak adlandırılmasının yanı sıra, Miletli Thales bazı kaynaklarda ilk matematikçi olarak da anılmaktadır. Eski kaynaklara göre, matematik disiplinini Mısır’dan Yunanistan’a getiren ve birçok önemli matematiksel keşfi yapanın Thales olduğunu yazmaktadır. Thales teoremi bu bağlamda oldukça ünlüdür. Bununla birlikte, tales’in astronomik keşifleri gibi, matematiksel başarılarına bazı modern bilim adamları halen şüphe ile bakmaktadır.