İlk İcatlar

İnsanlık Tarihi’nin en eski ve en iyi 10 buluşu. Modern insanlar milyonlarca yıllık evrimin sonucu olarak bu günlere geldi. Bu evrim sadece fiziksel evrim değildir. Fiziksel evrimin yanında, aynı zamanda bugün hayatımızı kolaylaştıran ve yaşanabilir kılan bir dizi yeniliklerin ve teknolojik icatların etkileri sonucunda modernleştik. İlk insanların icat ettiği şeyler neredeyse 1.7 milyon yıl öncesinden başlıyor. İşte ilk buluşlar ve icatlar…

Aşölyen (~ 1,700,000 Yıl Önce)

İnsanların hayvanlar avlamak ve birbirleriyle savaşmak için kullandıkları, uzun bir çubuğun ucuna sabitlenmiş taş ya da kemik parçalarından oluşan savaş baltaları kullanmışlardır. Arkeologlar tarafından Sibudu Mağarası, Güney Afrika’da yaklaşık 60.000 yıllık kemiklerden yapılmış savaş baltaları bulunmuştur. Ancak, kemik veya taş savaş baltalarına gelmeden çok çok önce hominidler sadece taştan oluşan kesme aletini icat etmiştir.

Aşöyen muhtemelen hominidlerin icat ettiği ilk alettir, badem veya yaprak şeklinde bir kayanını kenarlarının keskinleştirilmesi ve uç kısımlarının sivreltilmesi ile yapılmıştır. Herhangi bir sapı yoktur. Muhtemelen avladıkları hayvanları kesmek için kullanılmıştır. Keşfedilen en eski aşölyen, yaklaşık 1,7 milyon yıllıktır ve Kenya’daki arkeolojik sitelerin Kokiselei kompleksinde bulunmuştur. Yavaş gelişen hominidler bu el aletini 450,000 yıldan fazla değiştirmeden kullanmışlarıdır.

Ateş Yakmak (400.000 ile 800.000 Yıl Önce)

Ateş yakma yeteneği, insanların ısınmasına, gece yırtıcı hayvanları kendilerinden uzak tutmasına, yemek pişirmesine ve sonunda topraktan seramik kaplar pişirmesini sağladı. Her ne kadar bilim adamları bu konu hakkında oldukça bölünmüş olsalar da, insanlığın – ya da en azından eski insan atalarımızın – Orta Paleolitik dönemde ateş yakmayı ve yaklaşım 300.000 yıl önce Alt Paleolitik dönemde ateşin nasıl kontrol edileceğini bildikleri konusunda hemfikirler.

Bilinen, en erken insan tarafından çıkarılmış yangın, yaklaşık 790.000 yıl önce, bugün İsrail’in Ürdün Vadisi’ndeki bir açık hava sitesi olan Gesher Benot Ya’aqov’da tespit edilmiştir.

Sanat (~100,000 yıl önce)

Sanat nedir? Sanatı tanımlamak bu gün ne kadar zor ise, başlangıcını tanımlamak daha da zordur, ancak yapılan birkaç olası keşif neden bahsettiğimiz hakkında size biraz daha fazla fikir verecektir.

Sanat denilen şeyin en eski biçimleri delikli deniz kabuğu kolyeleri Afrika’da ve Yakın Doğu’da bulunmuştur. İsrail’de bulunan Skhul Mağarası’nda 100.000-135.000 yıl öncesine, Fas’ta Grotte des Pigeons’ta 82.000 yıl öncesine ve Güney Afrika’da Blombos Mağarasında 75.000 yıl öncesine ait süs eşyaları bulunmuştur. Yine Blombos Mağarasında 100.000 yıl öncesine ait deniz kabuğukları ve kırmızı aşı boyası ile boyanmış tencere bulunmuştur. Belkide bu boyalar ile kendilerini bile boyamış olabilirler.

Çoğu sanat tarihi dersinde ilk sanat, tabii ki, Lascaux ve Chauvet mağaralarının muhteşem görüntüleri gibi mağara resimleridir. Bilinen en eski mağara resimleri, Üst Paleolitik Avrupa’dan yaklaşık 40.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Chauvet Mağarası’nın aslanları gururlu bir şekilde canlandırması, yaklaşık 32.000 yıl öncesine kadar süren yaşamı göstermektedir.

Tekstil (~ 40.000 Yıl Önce)

Kıyafetler, çantalar, sandaletler, balık ağları, sepetler: bunların hepsinin kökenleri ve diğer yararlı şeylerin birçoğu gibi tekstil ürünlerinin icadı, organik liflerin kaplara veya kumaşlara bilinçli olarak işlenmesini gerektirmektedir.

Tahmin edebileceğiniz gibi, tekstiller arkeolojik olarak bulması zor şeylerdir. Bazen varsayımsal kanıtları temel almalıyız: bir seramik tencerede net izlenimler, bir balıkçı köyünden gelen net platinler, bir dokuma atölyesinden elde edilen atler gibi. Bükülmüş, kesilmiş ve boyanmış lifler için en eski kanıt, 36.000 ila 30.000 yıl öncesine ait Gürcistan’ın Dzuduzana mağarasında bulunan keten lifleridir. Ancak, keteni işleme ve kullanma tarihi, ekili bitkinin yaklaşık 6000 yıl öncesine kadar tekstil için kullanılmadığını ileri sürmektedir.

Ayakkabı (~ 40,000 yıl önce)

Çıplak ayakları keskin kayalardan, böcek gibi hayvanların sokmalarından ve bitki dikenlerinin batmasından korumak günlük yaşam için hayati öneme sahiptir. Amerika’da mağaralarda bulunan en eski ayakkabılar yaklaşık 12.000 yıl öncesine dayanıyor. Fakat bilim adamları ayakkabı giymenin ayaklarınızın ve ayak parmaklarınızın morfolojisini değiştirdiğine inanıyorlar ve bunun kanıtını ilk olarak yaklaşık 40.000 yıl önce Çin Tianyuan I Mağarası’ndan elde edilen kanıtlara dayandırıyorlar.

En eski ayakkabıyı gösteren fotoğraf, Ermenistan’da yaklaşık 5500 yıl öncesine ait, o çağın en iyi korunmuş ayakkabılarından biri olan Areni-1 Mağarası’nda bulunmuştur.

Seramik Kaplar (~ 20.000 Yıl Önce)

Çanak çömlek olarak da bilinen seramik kapların icadı, kil ve kum, kuartz, lif, kabuk parçaları gibi bir temperleme maddesinin bir araya getirmesi ve tabak, kase veya kavanoz şeklinin verilmesi ile yapılmıştır. Kap daha sonra su taşımak veya yemek pişirmek için uzun ömürlü olması için bir süre ateşte pişirilir.

Bazı üst Paleolitik çağlarda pişirilmiş kil figürinler bulunmuş olsa da, seramik kaplar ile ilgili en eski kanıtlar, Çin’in Xianrendong bölgesinden gelmektedir. Burada bulunan, dış yüzeylerinde çizgili desenler bulunan kaba kırmızı kaplar yaklaşık 20.000 yıl öncesine dayanmaktadır.

Tarım (~ 11,000 Yıl Önce)

Tarım, bitkilerin ve hayvanların insanlar tarafından kontrol edilmesidir. Tamamen bilimsel bir açıklama için bizim onları kontrol etmemiz gibi, bitkilerin ve hayvanların da bizi kontrol etmesidir. Bitkiler ve insanlar arasındaki ortaklık, bugün güneybatı Asya’da yaklaşık 11,000 yıl önce incir ağacıyla başladı. Sabanın icadı ile yaklaşık 500 yıl sonra, arpa ve buğday ile devam etmiştir.

Hayvan evcilleştirmesi çok daha erkendir. Köpeklerle olan ortaklığımız belki de 30.000 yıl önce başladı. Bu açıkça bir tarımsal ilişki değildir. En eski çiftlik hayvanlarının evcilleştirilmesi yaklaşık 11,000 yıl önce, güneybatı Asya’da ve bitkilerle aynı yer ve zamanda koyunlar ile yapılmıştır.

Şarap (~ 9,000 Yıl Önce)

Bazı bilim adamları insan türlerinin en az 100.000 yıl boyunca bir çeşit fermente meyve tüketmekte olduklarını öne sürmektedir: ancak en erken alkol üretiminin kanıtı üzümden elde edilen kanıtlardır. Şarap için üzümün fermantasyonu, Çin’de yapılmış bir başka önemli buluştur. Şarap üretimi için en eski kanıtlar, Jiahu bölgesinde bulunan yaklaşık 9000 yıl öncesine ait pirinç, bal ve meyve karışımı yapılan bir seramik kavanozdur.

Tekerlekli Arabalar (~ 5.500 Yıl Önce)

Tekerleğin icadı, tarihteki en önemli ilk on icattan biri olarak gösteriliyor: ama hayvanlar tarafından çekilen tekerlekli taşıtlar daha önemlidir. Bir arazide bol miktarda mal taşıma imkanı, hızla yaygın ticareti geliştirmiştir. Daha fazla erişilebilir bir pazarlar bulmayı sağladı. Ticaretin yaygınlaşması diğer bilimsel icatlarında toplumdan topluma geçmesini sağladı.

Tekerlekli araçlara ilişkin en eski kanıtlar Güneydoğu Asya’da ve Kuzey Avrupa’da, yaklaşık M.Ö. 3500’de aynı anda ortaya çıkmıştır. Mezopotamya’da, geç Uruk dönemine tarihlenen kil tabletlerde dört tekerlekli vagonu temsil eden piktograflar bulunmuştur. Kireçtaşından oyulmuş veya kilden modellenmiş katı çarkların modelleri, yaklaşık bir asır ya da iki yüz yıl öncesine ait, Suriye ve Türkiye’de bulunmuştur.

Çikolata (~ 4000 yıl önce)

Kakao çekirdeğinden damıtılan nefis yiyeceğe kolay erişimimiz olmasaydı, insanlık tarihi bugün ne olurdu? Çikolata, Amazon havzasında kökeni en az 4 bin yıl önceye dayanıyor. Yine çikolata ile ilgili Meksika’daki Paso de la Amada bölgelesinde 3600 yıl öncesine ait kanıtlar bulunmuştur.

Resimde kakao ağacının meyvesi ve içinden çıkan kakao çekirdekleri çikolatanın hammaddesidir.