İyonyalı Bilim Adamları

iyonyali-bilim adamlari

İyonyalı Filozoflar

Sokrates öncesi düşünürler felsefe okulu MÖ 6. yüzyılda Milet İyonya’da yoğunlaşmıştır. Milet ve çevresi zamanın güncel fikirlerinin gelişmekte olan bir ticaret merkeziydi. İyonya Okulu, Thales, Anaximander, Anaximenes, Heraclitus, Anaxagoras ve Archelaus gibi düşünürlerden oluşuyordu. Bu grubun kolektif yakınlığı, Aristoteles tarafından Physiologoi (“doğa üzerinde konuşanlar”) olarak adlandırılan felsefeciler olmaları idi. Bazen kozmologlar olarak anılırlar, çünkü maddenin doğasını açıklamaya çalışan büyük ölçüde fizikçi idiler.

Çoğu kozmolog, maddenin bir formdan diğerine değişmesine rağmen, tüm maddenin değişmeyen ortak bir şeyleri olduğunu düşünmüştür. Her şeyin ortak neyle ilgili olduğukonusunda anlaşamadılar. Bunu keşfetmeyi denemediler, fakat din veya mitolojiden ziyade soyut akıl yürütme yöntemlerini açıklamak için kullandılar ve böylece Batı geleneğinin ilk filozofları oldular.

Daha sonraki filozoflar çalışmalarını diğer düşünce alanlarını da kapsayacak şekilde genişletti. Örneğin Elea okulu, epistemolojiyi ya da insanların var olanı nasıl bildiğini de inceledi. Fakat İyonyalılar bildiğimiz ilk filozoflar grubuydu ve tarihsel olarak önemli idiler.

Thales

Miletli Thales (M.Ö. 624 – M.Ö. 546) en eski Batılı filozof olarak kabul edilir. Ondan önce, Yunanlılar antropomorfik tanrılar ve kahramanların efsaneleri aracılığıyla dünyanın kökenini ve doğasını açıkladı. Yıldırım ve deprem gibi fenomenler, tanrıların eylemlerine atfedildi. Thales ise doğaüstü referanslar olmaksızın, dünyanın doğalcı açıklamalarını bulmaya çalıştı. Depremleri, Dünya’nın su üzerinde yüzdüğünü hayal ederek açıkladı ve Dünya dalgaların çıktığı zaman depremler meydana gelir dedi. Thales’in en ünlü inancı, dünyanın sudan oluştuğunu iddia eden kozmolojik doktriniydi.

Anaximander

Anaximander (M.Ö 610 – M.Ö 546) kozmolojik bir çalışma yazdı, günümüzde bunların bir kısmının kalıntıları bulunmaktadır. Birkaç parçadan öğrendiğimize göre, başlangıca ya da ilk prensibe inandığını, ilk olarak Anaximander’ın yazılarında bulunan ve muhtemelen icat ettiği bir kelime olan Arkhe, ne yaşlılığa ne de bozulmaya maruz kalan sonsuz, sınırsız bir kitle (apeiron) sürekli olarak algılayabileceğimiz her şeyin türetildiği yeni malzemeler üretmektedir demştir. (Arkhe = “ilke”, “temel”, “ana madde”)

Anaksimenes

Miletli Anaximenes (M.Ö 585 – M.Ö. 528), kendi düşünce okulundaki diğerleri gibi, maddi monizm (birciliği) uyguladı ve havanın Arkhe (“ilke”, “temel”, “ana madde”) olduğuna inanıyordu.

Heraklitos

Efes’li Heraclitus (Herakleitos) (M.Ö 535 – M.Ö 475) Thales, Anaximander ve Pythagoras’la nihai maddenin doğası hakkında aynı fikirde değildi ve bunun yerine her şeyin Yunan klasik element ateşinden kaynaklandığını iddia ediyordu. Daha doğrusu hava, su veya topraktan. Herakleitos için “Her şey akar, hiçbir şey durmaz.”dı. Ayrıca şu sözleri ile de ünlüdür: “Hiçbir insan aynı ırmağı iki kez geçemez, çünkü ne insan ne de nehir aynı değildir.”

Anaksagoras

Klazomenai’lı Anaksagoras (M.Ö. 510 – M.Ö 428 ) maddesel özelliği, tüm nesli ve ayrışmayı sırasıyla karışım ve ayrışmaya işaret eden sonsuz sayıda çok sayıda ilkel element olarak görmüştür. Tüm maddeler bir kozmik zihin (nous) tarafından yapılır.

Archelaus

Archelaus, M.Ö. 5. yüzyılda muhtemelen Atina’da doğmuş bir Yunan filozofuydu. Anaxagoras’ın bir öğrencisiydi ve Chios Ion (Diogenes Laërtius, ii. 23) tarafından Sokrates’in öğretmeni olduğu söylenir. Bazıları bunun sadece Sokrates’i İyonya Okuluna bağlamaya yönelik bir girişim olduğunu ileri sürüyor; diğerleri (ör. Gomperz, Yunan Düşünürleri) hikayeyi desteklemektedir. Archelaus’un belirli etik doktrinleri formüle ettiği ifadesiyle benzer bir görüş ayrılığı vardır. Genelde Anaxagoras’ı takip etti, ancak kozmolojisinde daha önceki İyonyalılara geri döndü.

Paylaşın Bilgi Çoğalsın

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir