Silisyum periyodik cetvelde Si sembolüyle gösterilen, ametal karakterli kimyasal bir elementtir. Yıldız ve meteorlarda da çok bulunan silisyum, dünya kabuğunun yüzde 27,6 sı gibi büyük bir kısmını meydana getirir. Dünyada bulunan elementler içinde çokluk bakımından oksijenden sonra ikinci sırayı alır. Hayvan iskeletlerinde, bitki dokularında, denizlerde yaşayan diatomların hücrelerinin duvar yapılarında da bulunur. Günümüz elektroniği, gelişimini silisyumun keşfi ve silisyumdan elde edilen yarı iletkenlerin bulunmasına borçludur.
Silisyum normal olarak doğada serbest halde bulunmaz. fakat hemen hemen bütün kayaçlarda, kum, kil ve topraklarda ya silis (SiO2) halinde veya oksijen ve alüminyum, mağnezyum, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum gibi başka elementlerle oluşturduğu silikatlar halinde bulunur.
Silisyumun bir element olduğunu ilk bulan kişi, 1826 yılında İsveçli kimyager Jakop Berzelius olmuştur.
Silisyumun elektrik ve elektronik sanayilerindeki önemi büyüktür. Saf silisyum, bor, galyum, fosfor ve arsenik ile doyurularak transistör, diyod ve diğer yarı iletkenlerin üretiminde kullanılır. Metalurjide indirgeyici, çelik, pirinç ve bronz üretiminde alaşım elemanı olarak istifade edilir. % 15 silisyum ihtiva eden çelik alaşımı, aside dayanıklı kapların îmalinde kullanılır. Endüstriyel öneme sahip silikonlar; silisyum, oksijen, karbon ve hidrojenden sentetik olarak üretilen organosilisyum oksitlerdir. Yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve inert olduklarından yağlayıcılarda, hidrolik sıvılarında, su geçirmeyen malzemelerde, vernik ve emayelerde kullanılırlar.
Silisyumun Özellikleri
Peryodik tabloda IV A grubunda yer alır. Atom numarası 14, atom ağırlığı 28,086 olup kristal haldeyken siyahtan griye değişen renge sahip sert ve kırılgan bir yapıdadır. Yoğunluğu 2,33 g/cm3 ve Mohs skalasına göre sertliği 7’dir. Silisyum 1410°C’de erir ve 2355°C’de kaynar. Elektriği iletme özelliği zayıf olup, ısıyla genleşme derecesi de azdır. Silisyumun birçok fiziksel ve kimyasal özelliği karbona; yapısı elmasa benzer. Si-28, Si-29 ve Si-30 olmak üzere üç kararlı izotopu ve dört radyoaktif izotopu bilinmektedir. Elektron düzeni 1s2 2s2 2p6 3s2 3p2 şeklinde olup bileşiklerinde 4+ değerlikli olabilir. Kimyasal yönden aktif bir element değildir.
Silisik asit
Silisyumun önemli bileşiklerinden biri. Kimyasal formülü Si (OH)4 olup, moleküllerin birbirleriyle kolayca kondenzasyon tepkimesine girmesi neticesinde, su açığa çıkar ve zincir yapısında polimerler veya üç boyutlu örgüler teşekkül eder. Silisik asit, alkoller veya silisyum tetraklorür ile meydana getirdiği esterler kararlı sıvılardır. Isıyla bozunmazlar; ısı transfer vasıtası olarak, hidrolik sıvıları ve yağlayıcı olarak kullanılırlar.