Vantilatörü, üzerinde bulunan pervanenin dönerek arkasında bulunan havayı aerodinamik yapısı sayesinde öne doğru itmesi prensibi ile çalışan bir serinletme aracı olarak tanımlasak yanılmamış oluruz herhalde. Klima ile serinlemenin pahallı olduğu göz önüne alınırsa en uygun seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Kim buldu?
Ticari amaçla üretilen ilk elektrikli vantilatör, 1882’de New York’ta, “Crocker and Curtis Electric Motor Co.” şirketinin başmühendisi Dr. Schuyler Skaats tarafından gerçekleştirildi. Ertesi yıl seri üretime geçilerek masa tipi, iki kanatlı pervaneli modeller piyasaya çıkarıldı. Dişli donanımıyla hareket eden, hareketli ilk elektrikli vantilatör de 1908 yılında, ABD’ de “Eck Dynamo and Electric Co” adlı kuruluş tarafından üretildi. Havayı her tarafa üfleyebilen bu vantilatörler, tek yöne serinlik veren vantilatörlerin satışını büyük ölçüde etkiledi.
Vantilatörlere ayrıca çalışma şekline göre de isimler verilir bunlar aspiratör, fan, blower, körük şekilde adlandırılırlar. Yapı olarak üç parçadan oluşur.
- Pervane
- Motor
- Gövde
Yukarıda belirtilen materyaller kullanım amacı, çalışma sıcaklığı ve akışkanın cinsine göre çeşitlilik gösterir. Buna bağlı olarak pek çok vantilatör çeşidi vardır.
- Endüstriyel uygulamalarda : Soğuk hava tesisleri, malzeme taşıma ayrıştırma, havalandırma, havanın karıştırılması gereken yerler, katı yakıtlı kazanlarda yakıt üfleme, soğutma sistemleri, ısıtma sistemleri, elektrik üretim santralleri.
- Domestik (evsel) uygulamalarda : Fırın üzeri davlumbazlarda, banyo, wc’ler.
- Konfor uygulamaları : Toplantı salonları, sinemalar, restoranlar, sigara odaları
Kullanım alanlarına örnek olarak gösterilebilir ama bunlar dışında da pek çok kullanım alanı vardır.
Günümüzde vantilatörler elektrik motoru ile kullanılır, çünkü elektrik motorlu çalışan vantilatörler çok daha az yer kaplar, bakım gerektirmez, hafif ve daha uzun ömürlü olurlar. Elektrik motorunun dışında pinomatik, benzinli ya da dizel motor, rüzgâr gücü ya da merkezkaç gücünden faydalanarak kullanılırlar.