Uzaya çıkan ilk kadın Sovyet kozmonotu 6 Mart 1937 doğumlu Valentina Vladimirovna Tereshkova’dır. Valentina Tereşkova’dır, uzaya çıkan ilk kadın olmasının yanında ve uzaya çıkan ilk sivil kişidir.
Uzay yarışının başlangıç yıllarında, Sovyetlerler Birliği uzayda mümkün olduğunca çok “ilk”e imza atmaya çalışıyordu. 1961’de Yuri Gagarin’in uzaya çıkan ilk insan olmasının ardından, Sovyet uzay programını yöneten başmühendis Korolyov, bu kez bir kadını uzaya gönderme fikrini öne sürdü. Böylece Sovyetler yeni bir teknoloji geliştirmeye gerek kalmadan dünya çapında prestij kazanmış olacaktı. Ayrıca kadınların erkeklerle eş başarılar göstermesi, Sovyet ideolojisine son derece uygundu.
14 Haziran 1963’de Vostok 5, içinde Yarbay Valery F. Bykovsky, Baikonur’dan ateşlendi. İki gün boyunca uzay gemisine elle kumanda etti, tıbbi deneyler yaptı, dünya ve yıldız gözlemlerinde bulundu. 16 Haziran’da Baikonur’un üzerinden geçerken Vostok 6, da aynı yörüngeye oturmak üzere yola çıktı.
Vostok 6 da Valentina V.Tereshkova bulunuyordu. Sivil biri olan Tereshkova’ya uçuşundan kısa bir süre önce Hava Kuvvetleri Teğmeni rütbesi verildi. Böylece ilk kadın uzaya adımını atmış oldu. Tereshkova ve dünya onun daha pek çok hemcinsinin öncüsü olduğunu düşünüyordu, ancak 1983’e kadar başka hiçbir kadın uzaya gitmedi. Tereshkova uzayda 70 saat 50 dakika kalırken, Byltovsky 119 saat 6 dakika kaldı.
Vostok ve Mercury programlarının tamamlanmasından sonra yeniden uzaya insan gönderilmesi için bir yıldan fazla zaman geçti. Sovyetler kısa ömürlü uzay gemileri Voskhod ile gene başı çektiler. Bu, aslında, ilk tasarımıyla yapılması imkânsız olan şeyleri gerçekleştirebilmek üzere, geliştirilmiş bir Vostok Kapsülüydü.
Voskhod 1,12 Ekim 1964’de içinde üç kozmonotla ateşlendi. Bu da Sovyetler’i Amerika ile rekabette öne geçiriyordu. İçinde Dr. (tıp) Boris B. Yegorov, Dr. (bilim) Konstantin P. Feoktistov ve Albay Vladimir M. Ko-marov bulunuyordu. Bir uzay gemisi tasarımcısı olan Feoktistov, bu göreve çok kısa bir kozmonot eğitimi ile başladı fakat d emeğine büyük bir bağlılığı vardı.
Bu yolculuk için Vostok’un içi yeniden düzenlenerek üç yatak alacak hale getirilmişti, astronotlar bölmelerin iarlığı yüzünden hantal uzay elbiselerini kullanmayacaklardı. Vostok’un basınç bütünlüğü daha öncekilerden oldukça farklı bu yeni uygulamaya uygun bulunmuştu. Ekibin ve malzemenin ağırlığıyla birlikte Voskhod 5320 kg. geliyordu.
Üç adam dünya çevresinde 16 tur atarak uzayda 24 saat 17 dakika kaldılar. tik kez bir uzay gemisinde yerinde tıbbi kontrol ve deneyler yapabilen bir doktor bulunuyordu. Feok-tistov ise daha önce tasarımı, yapımı ve denenmesi ile ilgilendiği uzay gemisini uçuş sırasında ilk elden inceleyebiliyordu. Komarov tam bir kozmonot eğitiminden geçmişti ve ekibin askeri komutanıydı.
Uç fırlatma koltuğunu birden Voskhod’dan çıkarmaya olanak yok-.tu, bu yüzden kozmonotlar gemiyle birlikte inmek zorundaydılar. İnişin hızını kesmek’ için- yere inmeden hemen önce özel hız kesme roketleri ateşlendi.
Voskhod 2 dünya için yeni bir sürpriz oluyor, Sovyetler’e bir “ilk” daha kazandırıyordu. 18 Mart 1965’de içinde iki kozmonotla Baikonur’dan ateşlendi. Kozmonotlar Albay Pavel I. belyaev ve yarbay Alexi
A. Leonov’du. Uçuş için insanlı bölmenin içi yeniden tasarlanmıştı. Bu görev uzay elbisesi giymeyi gerektirdiğinden gemide sadece iki kişilik yer vardı. Uzay elbisesiz bir kozmonotun kaplayabileceği genişlikte bir alanda hareketli hava odası bulunuyordu.
Yörüngeye girince ekiptekiler saf oksijen teneffüs ederek kendilerini nitrojenden temizlediler. Daha sonra Voskhod’un basıncını düşürüp hava odasını serbest bıraktılar. Leonov odaya girdi. Kapağı kapattı ve içeri girdikten 10 dakika sonra uzaya çıktı. Leonov uzayda yürüyen ilk insandı. 10 dakika sonra hava odasına geri dönerek Voskhod’a dönmeye hazırdandı. Bu tehlikeli gezi sırasında uzay gemisine sadece telefon ve telemetre kabloları ile bağlıydı. Oksijeni uzay elbisesindeki sırt torbasından alıyordu. Voskhod’un dışında çok kısa bir süre kalmış olmasına karşılık Leo-nov’ün faaliyetleri, Sovyetlerin insanın uzay gemisi dışında yararlı hatta zorunlu pek çok iş yapabileceği konusundaki inancını pekiştiriyordu.
Voskhod 2, aynı zamanda gemi gerektiği gibi tasarlandığında, insanın âcil durumlarda bozulan uzay gemisinin kontrolünü ele alabileceğini ispatlıyordu.
Uçuş 17. turda sona erecek şekilde programlanmıştı, daha sonra uzay gemisi iniş bölgesine yönelecekti. Ancak o sırada yön kontrol sisteminde bir bozukluk Voskhod’un hız kesme roketlerinin ateşlenmesini ve geri dönüşü için doğru yöne getirilmesini önledi. Sonuç olarak ekip, elle kumanda edilen bir manevra ve geri dönüşe hazırlanmak üzere fazladan bir tur daha yapmak zorunda kaldı. Gerekli tedbirler başarıyla alınmıştı, ancak uzay gemisi Moskova’nın 1200 km. kuzey doğusundaki uzak ve karlı bir bölgeye indi. İniş sırasında bir anten arızalandığından haberleşme kesildi ve iki kozmonot ilk kurtarma helikopteri gelene kadar iki buçuk saat soğukta titrediler.
1965 yılında ilk iki kişilik Amerikan uzay gemisi yapıldı. İç donanımı pek gelişkin olmasa da teknik olarak Voskhod’dan dolayısıyla Vostok’dan daha üstündü.