Penatlı’nın başlangıcı Rugby oyununa dayanmaktadır. Yapılan fauller için için penaltı atışı kavramı 1879’da bir Sheffield FA toplantısında gündeme geldi. Gündemde atışın 2 metre den yapılması önerilmişti. Öneriyi yapan ve penaltıyı icat eden kişi bir işadamı aynı zamanda kaleci olan William McCrum‘du.
İrlandalı Futbol Federasyonu bu fikri Uluslararası Futbol Federasyonu Kuruluna sundu. 1891 yılında İngiltere’de Stoke City – Notts maçındaki tartışmalar sonrasında yönetim kurulu 2 Haziran 1891’de penaltı futbol kural kitabına resmen girmiş oldu. Futbol’da ilk penaltı 14 Eylül 1891’de Molineux Stadyumunda oynanan Wolverhampton Wanderers – Accrington maçında verildi
Penaltı Nedir?
Penaltı, futbolda ceza sahası içerisinde yapılan 10 kural dışı hareketten birini veya birden fazlasını yapması durumunda, kusurlu hareketi yapan takım aleyhine verilen bir cezadır. (FIFA futbol oyun kuralları, Kural 14 Penaltı).
Kural dışı 10 hareket şunlardan oluşmaktadır.
- Rakibe tekme atarsa veya tekme atmaya teşebbüs ederse,
- Rakibi çelmelerse veya çelmelemeye teşebbüs ederse,
- Rakibin üstüne sıçrarsa,
- Rakibe küfür ederse,
- Rakibe vurursa veya vurmaya teşebbüs ederse,
- Topu kazanmak için ayakla müdahale ederken (tackle) topa dokunmadan önce rakibe dokunursa,
- Rakibini tutarsa,
- Rakibe tükürürse,
- Topu eliyle bilerek oynarsa (kendi ceza alanındaki kaleci hariç)
Lehinde karar verilen takım ceza sahası içinde bulunan beyaz noktadan, karşısında yalnızca kaleci olacak şekilde kaleye şut çekme hakkı kazanır.
Penaltı Atış Kuralları Nelerdir?
Atışın yapıldığı beyaz noktaya penaltı noktası adı verilir ve tüm penaltı atışları penaltı noktasından yapılır. Penaltı noktası kale çizgisinden 11 metre uzaklıktadır. Penaltı atışı sırasında vuruşu yapacak oyuncu ile rakip kaleci dışındaki bütün oyuncular oyun alanının içinde, ceza sahasının dışında bulunmak zorundadır. Kaleci topa vuruluncaya kadar kendi kale çizgisini terk edemez. Vuruşu yapan oyuncu topu ileri (kaleye doğru) atmak zorundadır. Kaleci atışta kale alanını olabildiğince doldurmaya çalışır. Yükseğe ve köşeye atılan toplarda gol olma olasılığı en yüksektir.
Top kendi çevresinde 1 defa döndükten sonra oyunda kabul edilir. Atışı yapan oyuncu, başka bir oyuncu oynamadan topla ikinci defa temas edemez. Top kale direklerinin arasından geçerken kaleciye dokunsa bile gol kararı verilir. Gerektiği zaman ya da devrenin bitiminde penaltı atışı kararı verildiğinde atış yapılır. Ancak gol olmuşsa başlama vuruşu yapılmaz. Savunma halindeki takım, yukarıdaki kuralları ihlal ettiği takdirde gol olmamışsa atış tekrar edilir. Penaltı vuruşunu yapan oyuncu dışında, hücum eden takım oyuncularından biri kuralları çiğnediği zaman, vuruşu yapan oyuncu gol atmış ise sayı iptal edilir. Top kaleci tarafından kurtarıldığı ya da başka biçimde gol olmadığı takdirde oyun normal olarak devam eder. Kuralı bizzat atışı yapan oyuncu ihlal etmişse, o noktadan bu oyuncunun takımı aleyhine endirekt serbest vuruş cezası verilir (Bu durum atışı yapan oyuncunun kaleciyi aldatması halinde de geçerlidir).
Penaltı atışını yapan oyuncu bunu kaleye doğru olmak şartıyla pas olarak da kullanabilir. Takım arkadaşlarından biri, topun kendi çevresinde bir tur dönmesinden sonra cezaalanına girerek topa vurduğu ve kaleden içeri soktuğu takdirde gol kararı verilir.
Temdit penaltısı nedir?
İlk yarının ya da maçın bittiği anda verilen penaltı kararlarıyla, kupa maçlarında normal ve uzatma süreleriyle denkliğin bozulmaması halinde başvurulan penaltı atışlarıdır. Temdit penaltısının atılışı sırasında özel kurallar uygulanır. Atışı yapan oyuncu ile kalecinin dışındaki oyuncular, atış sırasında sahanın uzak bir bölümünde (genellikle santra yuvarlağı içinde) beklerler. Atışın golle sonuçlanmaması, direkten ya da kaleciden dönmesi durumunda öteki oyuncular müdahale edemez. Top durduktan ya da oyun sahasını terkettikten sonra atış sona ermiş sayılır. Atışı yapan oyuncu da kalecinin müdahalesiyle geri dönen topa ikinci vuruşu yapamaz. Temdit penaltısında gol olmuşsa, atışı yapan takım hesabına 1 sayı kaydedilir. Gol olmamışsa atış yapılmış ve sona ermiş sayılır. Hakem durumu bitiş düdüğü ile ilan eder.