Tekerlekli paten, eğlence ya da yarış amacıyla, özel paten alanlarında ya da asfaltta, küçük tekerlekleri bulunan ayakkabılarla kayılarak yapılan spor. Aynı zamanda, bu sporda kullanılan özel ayakkabının da adı olan tekerlekli pateni 1760’larda Belçikalı Joseph Merlin’in başlattığı kabul edilir. Ama kullanımı kolay olan ilk dört tekerlekli patenin yapımı (1863) ABD’li James Plimpton’a aittir.
Bu tarihten sonra pek çok paten alanının inşa edildiği ABD ve Batı Avrupa’da eğlence amaçlı tekerlekli paten hızla yaygınlaştı. Bir spor etkinliği olarak 1890’larda başlayan tekerlekli paten sürat yarışları 20. yüzyılın ilk çeyreğinde çok tutuldu. Daha sonraları eğimli pistlerdeki “paten derby”lerinde yarışan profesyonel sürat pateni takımları, ABD’de kalabalık bir seyirci kitlesi çekmeye başladı. Bu yarışlar bir ölçüde de önceden hazırlanmış bir gösteri niteliğini taşıyordu.
Günümüzde erkekler, bayanlar ve takımlarda en önemli sürat pateni yarışı oval bir pistte ya da asfaltta saatin tersi yönde kayarak dönmeye dayanır. Bu yarışların kuralları temelde buz patenindekilere benzer.
Tekerlekli patenle dans 1910’da, artistik tekerlekli paten 1923’te başladı. Bu iki spor da buz patenindeki dans ve artistik paten yarışlarını andırır. Puanlama ve eleme kuralları aynıdır. Artistik tekerlekli paten, tekerlekli paten hokeyi ve sürat tekerlekli pateni dallarında uluslararası yarışları, 1934’te kurulmuş olan Uluslararası Tekerlekli Paten Federasyonu (İRSF) yönetir. Tekerlekli patende ilk dünya şampiyonası 1937’de düzenlenmiştir.