Zurna, Avrasya’da çalınan, Balkanlardan Orta Asya’ya kadar uzanan bir üflemeli bir müzik aletidir. Anadolu halk müziğinde zurnaya genellikle bir davul eşlik eder. Davul zurna ikilisi geleneksel eğlencelerin önemli çalgılarındandır.
Zurna, düdük ve kaval gibi, Anadolu, Orta Doğu ve Orta Asya halk müziğinde sık kullanılılmaktadır. Zurna, kayısı meyvesi ağacından (Prunus armeniaca) yapılmış konik bir obua olup keskin, delici bir ses çıkartan çift saman kullanır. Böylece, tarihsel olarak düğünler ve bayramlar gibi şenlikli olaylar sırasında açık havada çalınır. Önünde sekiz delik vardır, yedi tanesi çalarken kullanılır, biri de bir oktav aralığı sağlar.
Mizmar’a benzer. Zurnalar, bölgedeki ülkelerin halk müziğinde, özellikle İran, Ermenistan, Afganistan, Irak, Asur, Türkiye, Azerbaycan, Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya Cumhuriyeti, Arnavutluk, Sırbistan, Bosna, Hırvatistan ve diğer Kafkasya’da da kullanılmaktadır. Balkanlar’daki Slav uluslarında genelde zurla adı verilir. Birçok dilde farklı isimleri vardır. Bunlar surnay, birbynė, lettish horn, surla, sornai, dili tuiduk, zournas veya zurmadır.
Zurna’nın kökeni, Çin’de düğün, tapınak ve cenaze müziğinde hala kullanılan Suanna’ya dayanmaktadır. Kuzey Türkiye ve Bulgaristan’da kullanılan Kaba zurna’dır. Kural olarak, zurna koniktir ve ahşaptan yapılmıştır.
Zurna, bir müzik aletidir. Keskin bir ses çıkaran ve çoğu zaman davul ya da dümbelekle birlikte çalınan nefesli, şimşir ağacından yapılma, kamışlı bir çalgıdır. En az değişikliğe uğramış müzik aletlerinden biridir. Uzunluğu 35-50 cm arasında, ağzı ince, uç kesimine doğru genişleyen, en uçta da açılıp yayvanlaşan bir boru biçimindedir. Üstünde sesleri değiştirmeye yarayan perde delikleri bulunur. Üflendiği zaman, ağız kesiminde bulunan kamış parçası titreşerek ses çıkartır.
Ünlü gezgin ibni Batuta’nın bildirdiğine göre, Kuzey Afrika’dan Çin’e kadar uzanan çok geniş bir alanda çalınıyordu. Eski Çin, Hindistan ve Mısır’da ilk biçimleri kullanılmıştır. Selçuk ve İlhanlılardan sonra Osmanlılarda ve Kırım Hanlığı’nda askeri mızıka olarak da kullanılmıştır. Osmanlı imparatorluğu döneminde Mehter takımında önemli yer tutan bir çalgıydı. Mehter takımında kullanılan zurnalar, görevlerine göre ayrı boylarda, değişik yapılarda ve çeşitteydi. Avrupa kaynaklarında obuanın ilk biçimi olarak Günümüz Anadolu köylüsünün halk oyunlarında kullandığı başlıca çalgıdır.