İcatların yaşam tazımızda devrim yaratabileceğini ve hayat standardımızı farklı yollarla artırabileceği bilinen bir gerçektir. Tren, araba ve uçak, matbaa, telefon ve bilgisayar gibi icatlar ortaya çıktıkça ve bilgiye ulaşım arttıkça hayatlarımız kolaylaştı ve yaşam tarzımız şekil değiştirdi. Zaman içerisinde “İhtiyaç icadın temelidir” söylemine oldukça ters olan, meraklandırmaktan başka hiçbir şey yapmayan çılgınca başarılı fikirler ve ilginç icatlar ortaya çıktı. Zekice pazarlama ve biraz şansla birlikte çılgın bir icadın veya fikrin başarılı olması işten bile değildir. İşte bu yazımızda şaşırtıcı derecede başarılı olan 5 ilginç icadı inceleyeceğiz.
Stres Çarkı (Fidget Spinner)
Yüksek teknolji çağında bir sürü elektronik rakibi olmasına rağmen, bu basit plastik oyuncak şaşırtıcı derecede yaygınlaştı.
Tasarımı, oldukça basittir. Üçgene benzer şekli ve bir bilyalı merkezden oluşmaktadır. Basit bir parmak hareketi ile, kendi ekseni etrafında dönmeye başlar. Bazı satıcılar, stres çarkını anksiyete, ADHD ve Otizm gibi nörolojik rahatsızlıkları olanları rahatlatma ve sakinleştirmenin bir yolu olarak pazarlamaktadır.
2017 yılının Nisan ayında Stres çarkları popüler olmaya başladı ve ilk zamanlarında hızlıca okul çağındaki çocuklar arasında yaygınlaştı. Bazı okullar stres çarkının öğrenciler için aşırı dikkat dağıtıcı olması nedenine dayanarak oyuncağı yasakladı. 200 büyük Amerikan lisesinde yapılan bir anket çalımasına göre, okulların yaklaşık üçte biri stres çarkını yasaklamış durumda.
Stres Çarkını kim icat etti? Görünüşte zararsız fakat tartışmalara yol açan stres çarkını kim buldu sorusunun cevabı çok net değil. Bazı kaynaklar Catherine Hettinger adlı bir kimya mühendisi tarafından icat edildiğini söylemektedir. Kayıtlar, Hettinger’ın 1993’te bir “döndürme oyuncağı” için patent başvurusunda bulunduğunu ve aldığını gösteriyor. Ancak, Hettinger oyuncağı üretecek bir üretici bulamadı. 2005 yılında patent süresi sona erdi. Hettinger, icat için CNN’e yaptığı açıklamada, Ortadoğu’ya yapılan bir gezi sırasında polis memurlarına taş atan çocukları izledikten sonra bu fikri düşündüğünü açıkladı.
NPR’nin bir haberinde, 2014’de bir bilişimci olan Scott McCoskery Torqbar adında bir sürümü internetten satışa çıkardı. Torqbar bugün piyasada bulunan stres çarklarının tasarımına ilham kaynağı olabileceğini bildirmektedir. Piyasadaki bir diğer popüler “fidget” oyuncağı, farklı bir biçime sahip Stres Küpü (Fidget Cube) dür.
Evcil Kaya (Pet Rock)
Satın aldınıza veya belki de asla satın almayacaksanız bile muhtemelen Evcil Kaya yani Pet Rock’ı duymuşsunuzdur. 1975 yazında ortaya çıkan bu hediyelik eşya fikri ile 1976’da milyonlarca satış gerçekleştirildi. Daha da önemlisi, mucit Gary Dahl’ı bir milyoner yaptı. Evcik Kaya; fikirlerin en işe yaramaz olanının bile dikkat çekici olabileceğini ve kitleler tarafından büyük bir rağbet görebileceğini kanıtladı.
Dahl, tatilde birlikte olduğu arkadaşlarının evcil hayvanları hakkında şikayet ettiklerini duyduktan sonra “pet rock” fikrini ortaya attı. Bir taşı mükemmel bir evcil hayvan yapabileceğini iddia atti. Çünkü Pet Rock’un beslenmesi, yürütülmesi, yıkanması veya bakım yapılmasına ihtiyaç duyulmaması, hasta olmaması, efendisine koşulsuz itaat etmesi gibi avantajları vardı.
Önce konsepti geliştirmeye başladı; önce kayanın yıkanması, beslenmesi ve epitilmesi ilgili ayrıntılar veren “Pet Rock’ın Bakımı ve Eğitimi” başlıklı mizahi bir kullanma klavuzu hazırladı. Ardından, kayaların içine konduğu kutuları üretmeye başladı. Maliyetin çoğunu ürün kutusu ve kutu içeriğinde bulunan taş haricindeki diğer şeylerden oluşuyordu. Asıl oyuncak olan Taşlar 1 penny tutuyor neredeyse bedavaya maloluyordu. Evcil Kaya’nın satış fiyatı 4 Dolardı.
Pet Rock’ın başarısı Dahl’ı ünlü ve zengin bir adam haline getirdi. Bir televizyon programı olan “Tonight Show”a çıktı. Onun bu fikri, Al Bolt’un “Pet Rock’uma Aşığım” şarkısına da ilham verdi. Fakat ani bir şöhret aynı zamanda onu eleştirir ve dava konularının hedefi haline getirdi.
Pet Rock, 3 Eylül 2012’de internet üzerinden tekrar piyasaya 19,95 dolar fiyatla sunuldu.
Chia Pet (Çim Adam benzeri)
1980’li yıllarda, Ch-Ch-Ch-Chia! şeklinde seslendirmesi ile aptal reklamlara sahip Chia Pet ortaya çıktı. Chia Pet pişmiş topraktan yapılan evcil hayvan figürleri, farklı ünlü insanların ve karakterlerin büstlerinden oluşuyordu. Chia tohumları figürleri insansa saç kısmına, hayvan ise tüylerinin bulunduğu yerlere dikilmişti. Aynı bizim ülkemizde popüler olan çim adamlar gibiydi fakat daha fazla çeşidi vardı.
Bu fikir, 8 Eylül 1977’de Chia Guy’ı ilk Chia Pet olarak icat eden ve satan Joe Pedott’a aitti. 17 Ekim 1977’de bir markasını tescil ettirdi. piyasaya sürülmesine rağmen 1982 yılına kadar pek ilgi görmedi. Chia Ram piyasaya sürülünce popüler hale gelmeye başladı. O zamandan beri, Chia Pet ürün yelpazesinde Garfield, Scooby-Doo, Looney Tunes, Shrek, The Simpsons ve Sünger Bob çizgi film karakterleri, kaplumbağa, domuz, kurbağa ve suaygırı gibi figürler yer alıyor.
2007 yılı itibariyle, yılda yaklaşık yarım milyon Chia Pet satılmaktadır. Joseph Enterprises halen lisans anlaşmaları yapıyor ve Chia Pet ürünlerinin popülerlik kazanmasını sağlayan farklı figürler sunmaktadır. Örneğin, eski Başkan Barack Obama, Bernie Sanders, Hillary Clinton ve Donald Trump gibi ünlü kişileri tasvir eden Chia Başkanları serisi var. Doğa sevenler için Joseph Enterprises şirketi ayrıca çeşitli Chia Ağaçları, Chia Herb ve Çiçek Tohumları satmaktadır.
Mood Yüzüğü (The Mood Ring)
Mood Ring 1975 yılında piyasaya çıktığında eğlence, uyuşturucu, lava lambaları ve disko ile en iyi hatırlanan 1970 li yıllara uyum sağladı. Sözde, bu yüzükleri takan kişinin o andaki ruh halini yansıtacak şekilde renk değiştiriyordu.
Kuşkusuz, bu Mod Yüzüğü kavramı her şeyden çok hayali bir hile oldu. Duygudurum yüzüklerinde kullanılan termotropik sıvı kristaller vücut sıcaklığındaki değişime tepki olarak renk değiştirmekteydi. Ruh halindeki değişiklikler vücut sıcaklığını etkiliyordu bu doğruydu fakat örneğin kişi hasta ise ve ateşi çıktıysa kırmızı renge dönüyordu. Mod yüzüğünde ise kırmızı rengin hasta olma durumu ile bir ilgili yoktu.
Yüzüğün mucidi Joshua Reynolds onları “taşınabilir biyolojik geri bildirim yardımcıları” olarak pazarladı. Yüzükleri lüks ürünler satan Bonwit Teller mağazalarında takı ve aksesuar bölümünde sergiledi. Bazı yüzükler o sırada yüksek fiyat etiketi ile 250 dolara satıldı. Yüzükler Barbra Streisand ve Muhammed Ali gibi ünlü isimler sayesinde zamanın modasında popüler bir ürün haline geldi. Bir yıl içinde Joshua Reynolds milyoner oldu.
Mood Yüzükleri günümüzde modasının geçmiş olmasına rağmen yine de birçok internet sitesi aracılığıyla satılıyor.
Kollu Battaniye (Snuggie)
Kollu bir battaniye tüm vücudu rahatça ve sıcak tutarken, kitap okumak veya televizyon kanalını değiştirmek gibi şeyleri yapmak için kullanıcının kollarını rahatça kullanmasına imkan veren oldukça kullabışlı bir üründür. Kullanışlı bir ürün olmasının yanında onu farklı kılan şey popüler kültürde edindiği yeridir.
Snuggie Doğrudan pazarlama reklamlarıyla tanıtılmaya başladı. Reklamlarda, insanların rahatça etrafta dolaşıyorlardı fakat görünüşleri oldukça komikti. Komik olduğu kadar da tuhaftı. Bazıları kollu battaniyeleri arkası olmayan bir elbise olarak nitelendirdi. Bazıları ise “keşişler için yapılmış kıyafet koleksiyonuna” benzetti.
Piyasaya çıktıktan kısa bir süre sonra ulusal çılgınlığa dönüştü. Gruplar bir araya gelerek Snuggie kültleri kurdular. Kollu battaniye giyenler bar toplantıları ve ev partileri gibi organizasyonlarda bir ayara geldiler. Ünlüler internette Snuggie’de poz veren fotoğraflarını çekip yayınladılar. 2009’da dört milyon Snuggie (Kollu Battaniye) satıldı. Şirket, çocuklar ve evcil hayvanlar için ayrı tasarımlar yapıp piyasaya sürdü.
Birkaç şirket kendinden yastıklı kollu battaniyeler çıkardı. Almanya’da satılan Dojoo adlı bir versiyon eldivenli olarak piyasaya sürüldü. Bazı modellerinde cep telefonu gibi ürünleri koymak için cepler bulunmaktadır. Ayrıca, çizgi roman süper kahramanları ve çizgi film karakterlerine dayanan temalar içeren çeşitleri de bulunmaktadır.