Blaise Pascal hayatı, buluşları, eserleri ve matematik alanında yaptığı çalışmalar
Fransız filozof ve bilim adamı Blaise Pascal (1623-1662), tüm zamanların en büyük ve en etkili matematikçilerindendi. Aynı zamanda bir mucit, hidrostatik uzmanı, ve bilgili bir din filozofuydu.
Hayatının İlk Yılları
19 Haziran 1623’te Clermont-Ferrand’da doğan Pascal’ın babası, yerel bir yargıç ve daha sonra bir vergi tahsildarı olan Étienne Pascal’dı. Annesi Antoinette Begon, 1626’da öldü. Çiftin üç çocuğundan ikincisi ve tek erkek çocuğuydu. Pascal ailesi 1631’de Paris’e yerleşti ve daha sonra 1640’da Rouen’e taşındılar.
Pascal 12 yaşındayken, matematik akademisinin toplantılarına katılmaya başladı. Babası, ona özellikle Latince ve Yunanca dillerini öğretmişti. Bilimin dili olan latince onun matematiğe olan merakını daha da arttırdı. Geometrik figürlerle deneyler yapmaya ve hatta standart geometrik terimler için kendi verdiği isimleri kullanmaya ve onları formüle etmeye başladı.
Pascal sadece 16 yaşında projektif geometri üzerine “Koni Geometrisi Üzerine Deneme” adlı önemli bir kısa çalışma yazdı. Mistik Hexagram olarak da bilinen Pascal Teoremi, bir koni içine çizilmiş altıgenin karşıt taraflarının üç ortak noktasında kesiştiğini belirtmektedir.
Matematiksel ve Bilimsel Başarıları
Hesap Makinesi
1642’de Pascal’ın babası Fransız Rouen şehri için vergi tahsildarı idi. Babasına yardım etmek için Pascaline denilen bir hesap makinesi icat etti. Bu mekanik hesap makinesi, hareketli kadranlar ile sayısal bir tekerlekten oluşuyordu. Toplama ve çıkarma işlemlerini yapabiliyordu. Hesap makinesi, Fransız para birimi ile doğru şekilde çalışmadı; O zamanlar bir livre’de 20 sol ve 1 solda 12 denier vardı. Pascal’ın hesap makinesi ticari bir başarı elde edememesine rağmen on yıl boyunca hesap makinesini düzeltmeye ve geliştirmeye devam etti.
Hidrostatik
1640’lı yıllarda Pascal, hareketsiz sıvıları inceleyen akışkanlar mekaniğinin bir kolu olan hidrostatiğe katkıda bulundu. Deneyleri sırasında, şırıngayı ve hidrolik presi icat etti. Pascal, hava basıncıyla deneyler yaptı. Evangelista Torricelli’nin barometrik varyasyonların sebebi ile ilgili teorisini doğruladı. 1647’de vakumun varlığını anlattığı “Vakumlar ile ilgili Yeni Deneyler” adlı eserini yazdı.
Akışkanların dengesi hakkındaki teorik çalışması, 1653 yılında Pascal’ın basınç yasasını açıkladığı “Sıvılar Dengesi Üzerine Deneme” çalışmasını yazmasını sağladı. Pascal prensibi, hapsedilmiş bir akışkanın herhangi bir noktasında basınçta bir artış olduğunda, kabın diğer her noktasında eşit bir artış olduğunu belirtmektedir.
Geometri ve Pascal Üçgeni
Pascal ayrıca konik alanlar üzerinde çalıştı ve projektif geometride önemli teoremler üretti. Koniler üzerinde yaptığı çalışma, “Konik Alanların Üretimi” 1648’de başladı ve 1653/4’te devam etti, ancak tamamlanmadı.
Ayrıca Pascal Üçgeni üzerinde çalıştı ve birçok yeni matematik gözlem yaptı. Bu üçgen, her bir sayının, doğrudan bunun üzerindeki ikisinin toplamı olduğu bir üçgendir. Üçgenle ilgili çalışmalar Pascal’dan önce Hindistan, İran, Çin, Almanya ve İtalya’da matematikçiler tarafından yapıldıysa da Pascal’ın adıyla bilinmektedir. “Traité du triangle arithmétique” (“Aritmetik Üçgeni Üzerine Araştırma”) adlı eseri 1653’te yayınlandı.
Olasılık Teorisi
1654 yılında, Pascal matematikçi Pierre de Fermat ile yazışmaya başlamıştı. Zarlarla deneyler yaptı ve belirli bir sonucun sabit bir olasılığının olduğunu keşfetti. Bu, olasılık bilim alanının başlangıcıydı. Fermat ve Pascal bugün olasılık teorisinin kurucuları olarak kabul edilmektedir.
Rulet
Sürekli hareket eden bir makine icat etme çabasında olan Pascal, bilmeden de olsa şu anda halen kullanılan kumar aleti rulet çarkını tasarladı.
Sikloid
Pascal’ın son çalışması, 1658’de okuduğu dönemde dönen bir dairenin çevresi üzerindeki bir noktanın izlediği yol ve eğri yani sikloid üzerindeydi.
Pascal derin bir dini deneyime sahipti ve 1865’te Port-Royal din enstitüsüne girdi. Orada, Louis de Montalte takma adı altında dini belgeler yazdı. Bunlar daha sonra “Les Provinciales” (Provincial Letters) adıyla yayınlandı ve aynı zamanda “Pensées” adlı ünlü felsefe çalışmasında da yer aldı.
Blaise Pascal’ın Ölümü
Blaise Pascal, 19 Ağustos 1662’de, 39 yaşındayken mide tümörü nedeniyle öldü. Pascal (Pa) basınç birimi onuruna seçildi. Bilgisayar dili Pascal, geliştirdiği ilk hesaplama makinesinin tanınmasından sonra onun adını almıştır.