Marie Curie hayatı ve buluşları
Marie Curie; radyum ve polonyum elementini keşfeden bilim insanıdır. Uranyum üzerine yaptığı çalışmalar sonucunda radyoaktiviteyi keşfetmiştir. Tümörlerin tedavisinde radyasyon (Kanser için Işın Tedavisi) kullanımına yönelik ilk araştırmayı yaptı ve önemli tıbbi araştırma merkezleri olan Curie Enstitüleri’nin kurucusu oldu. Hem fizik hem de kimya alanında Nobel Ödülü kazanan tek kişidir.
Çocukluk Yılları ve Eğitimi
Maria Salomea Sklodowska 7 Kasım 1867’de Polonya’ nın Varşova şehrinde dünyaya geldi. O zamanlar Varşova Rus İmparatorluğunun yönetimi altındaydı. Ailede bilim ile ilgilenmeyen neredeyse yoktu; dedesi fizik ve kimya öğretmeniydi, babası da fizik ve matematik üzerine çalışmalar yapıyordu. 10 yaşındayken annesi öldü ve yatılı okullara gitmek zorunda kaldı. Marie dahi bir çocuktu daha 15 yaşında liseden mezun olmuştu ve sınıf birincisiydi. Asi bir kız olan Marie aldığı eğitimlerin sonuna kadar gitmek istiyordu bu amacı için önüne bir çok engel çıkmış olsa da hepsinin üstesinden gelmeyi bir şekilde başardı. Marie liseden sonra illegal olan “Gezici Üniversitesine” katıldı ve burada zorlu şartların üstesinden geldi. Fransa’ya giderek Sorbonne Üniversitesine başladı. Üniversite de matematik, kimya ve fizik eğitimi aldı. Marie için bu dönüm noktası olmuştu çünkü doğduğu Polonya’da kadınlar üniversiteye gidemiyordu. Sonrasında Marie Fransız vatandaşlığına geçti ve “Manya” ismiyle doğan Marie ismini de fransız tarzına çevirmiş oldu. 1893 yazında daha 26 yaşındayken yüksek lisans derecesini fizik alanında tamamladı. Bilgiye olan inancı sürekli olarak eğitime devam etmesini sağladı.
Pierre Curie ile Evliliği
1895 yılında Paris’te Pierre Curie ile evlendi. Pierre yeni doktorasını yapmıştı ve 36 yaşındaydı. Bilime olan aşkları onları bir araya getirmişti. Çalışmalarını yürütebileceği bir laboratuvar arıyordu ve Paris Endüstriyel Fizik ve Kimya Okulu’nun laboratuvarında bir araya geldiler. Pierre manyetizma konusunda araştırmalar yaparken, Marie uranyumdan gelen ışınları araştırmaya yöneldi çünkü bir önce yıl Henri Becquerel uranyum tarafından yayılan ışınların metalden geçebileceğini keşfetmişti. Keşfettikleri ilk element Marie tarafından isimlendirilen polonyum oldu. Keşfedilen ikinci elemen ise radyum oldu ve adı da Latince ışın anlamına gelen kelimeden geldi. Birlikte buldukları keşif olan ”radyoaktivite” ise onlara büyük ün kazandırdı. Tanım olarak radyoaktivite, uranyum, toryum, polonyum ve radyum gibi radyoaktif elementler tarafından oluşur.
1. Dünya Savaşında ki yardımı
Marie, 1914 yılında “PetitesCuries” adlı araçlardan oluşan bir konvoy oluşturdu. Bu konvoylarda portatif X-ray makinaları taşınıyordu. Marie nin yardımıyla doktorların kırık kemikleri, insanların vücudundaki şarapnel ve mermi parçacıklarını görünebiliyordu.
Fizikte Nobel Ödülü
Marie radyoaktivite araştırmaları için Nobel Ödülünü kazanan ilk kadın bilim insanı olmuştur. 1903’ü fizikteki Nobel Ödülü’nü çalışmalarından dolayı kocası Pierre Curie ile paylaşmıştır.
Marie Curie 1921 yılında ilk kez Amarika ya gittiğinde Amerikan başkanı Harding tarafından kendisine tahmini değeri 100.000 $ olan 1 gr radyum hediye etti.
Kimyada Nobel Ödülü
1910’da Marie 12 yıl önce keşfettiği metalik element radyumun saf bir örneğini izole etti. 1911’de “elementler radyum ve polonyumun keşfi, radyumun izolasyonu ve bu olağanüstü elementin doğası ve bileşikleri üzerinde çalışılması” için Nobel Kimya Ödülü’nü aldı.
Yine Marie Curie kalıpları kırmıştı: hem fizik hem de kimya alanında Nobel Ödülü kazanan ilk ve tek kişi oldu.
Çocukları
1897’de Marie ve Pierre Curie’nin ilk kızı, Irène Joliot-Curie doğdu. Irène annesinin ayak izlerini takip etti ve 1935 yılında, yeni radyoaktif elementlerin sentezlenmesi alanında eşi Frédéric Joliot ile birlikte Kimyada Nobel Ödülü’nü kazandı.
İkinci kızları Ève Curie, in 1904 yılında doğdu. Bir aile geleneği olan bilim insanı olmayı değil yazar olmayı seçti. 1937 de annesinin ilk biyografisini yazdı.
Marie Curie nin yasak aşkı
Marie kocası Pierre öldükten sonra, 1910 yılında Pierre’ in eski öğrencilerinden olan Paul Langevin ile bir ilişki yaşamaya başladı. Langevin ise evli ve dört çocuk sahibiydi. Yasak aşk olan bu durumdan dolayı âşıklar, Paris’ te herkesten gizli bir daire kiralamışlardı. Yaşananların sonunda Langevin’ in eşi, ikilinin tutkulu mektuplarını buldu ve bu durumu topluma ifşa etti etti. Üzücü olay ise Marie’ nin ikinci Nobel’ ini alması birkaç gün vardı. Yaşananların ödül komitesi üyelerinin duyması üzerine, Marie’ den, Stockholm’ e ödülünü bizzat almaya gelmemesi istendi.
Kocası Pierre 1906 yılında bir kazada ölmüştü, ölümüne çok üzülse de kariyerinde bu durum işe yaramıştı. Piere’ nin fizik bölümündeki makamı Marie ye devredilmişti ve Sorbonne’ daki ilk kadın profesör oldu. Dünyanın ilk uluslararası fizikçiler ve kimyacılar toplantısı olan Solvay Konferansı’ndaki katılan tek kadındı ve yıl 1911’di.
Mirası
Marie Curie, hayatında birçok atılım yaptı. Bilimde önde gelen bir figür, kadınlar için bir rol model oldu. Çok sayıda onur ödülleri aldı. Eğitim ve araştırma kurumları ve tıp merkezleri olan Curie Enstitülerini kurdu. Pierre ve Marie Curie Üniversitesi, daha sonra UPMC olarak adlandırılan üniversite onun ve eşinin adını taşımaktadır.
1995 yılında, Marie ve Pierre Curie’nin kalıntıları, Fransa’nın en büyük beyinlerinin son dinlenme yeri olan Paris’teki Panthéon’a taşındı. Curie, orada dinlenecek ilk ve ilk beş kadından biriydi. 2017’nin sonlarında Panthéon, öncü bilim insanının 150. doğum gününü onurlandırmak için bir sergiye ev sahipliği yaptı.
1937’de kızı Ève Curie, birkaç yıl sonra uzun metrajlı bir film haline gelen, ünlü annesine adanan birçok biyografi çalışmasının ilkini yazdı. Ève Curie bilim yerine yazarlığı kariyer olarak seçen ve ailenin Nobel Ödülü kazanmamış tek üyesiydi. Yazarın hikayesi, 2017’de büyük Polonyalı aktris Karolina Gruszka’nın baş rol oynadığı Bilginin Cesareti (The Courage of Knowledge) ile beyaz perdeye taşındı.
Mari Curie’nin Ölümü
Marie Curie 4 Temmuz 1934 tarihinde öldü. Ölüm sebebi ise nadir görülen bir kan hastalığı olan aplastik anemi olmuştur. Laboratuvar önlüğünün cebinde radyum test tüpleri taşıdığı biliniyordu ve uzun yıllar radyoaktif materyallerle çalışarak sağlığına zarar verdiği ve bu hastalığa radyum üzerinde çalışırken maruz kaldığı radyasyon nedeniyle yakalndığı düşünüldü. Fakat 1995 yılında bir radyoloji uzmanı tarafından cesedi üzerinde testler yapıldı. Araştırmalar sonucunda radyasyon seviyesinin düşük olduğunu görüldü. Daha sonrasında ise ölüm sebebinin I. Dünya Savaşı zamanında X-ray üzerindeki çalışmasından kaynaklanmış olabileceğini düşündürdü.
nobel ödülü