Beyninizde etrafınızdaki herkesi kör edebilecek kadar parlak yanan bir ampul var. Ancak harika bir icat fikrini olduğunda ne yapacağınızı bilmiyor musunuz? Buluşunuzu, yanlış kişilerle paylaşmadan önce veya icat ile ilgili hakların onu satın alan ilk şirkete geçmesinden önce, çok önemli bir şey yapmanız gerekir: Korumak.
Buluşunuzu kendiniz üretmek ve pazarlamak istiyorsanız veya buluşunuzla ilgili bir şirkete lisans vermek istiyorsanız, buluşunuzdan para kazanmanın tek yolu, kimsenin fikrinizi çalmayacağından emin olmak için patent almaktır. Sizin için, beş kolay adımda fikrinizi nasıl gerçek bir ürüne dönüştüreceğinizi açıklıyoruz.
1. Yazın
Hemen hemen herkesin bir fikri vardır fakat sadece bir “fikir” sahibi olmak bir şey ifade etmiyor. Bir icat fikrinizin olduğunu kanıtlamanız gerekiyor. İşte sürecin başlangıcı yazmak ile başlıyor. Buluşunuzla ilgili aklınıza gelecek herşeyi, ne olduğunu, nasıl çalıştığını, nasıl yapacağınızı ve nasıl ve nerede pazarlayacağınızı yazın. Bu, fikrinizi patentlemek ve çalınmasını önlemek için atılan ilk adımdır.
“Yoksul Adamın Patenti” denen bir şey var. Fikrinizi yazıp mühürlü bir zarfa koyup kendinize postalayın; bu sayede buluşunuzun kanıtı sizdedir. Elbette ki bu çok güvenilir bir kanıt ve mahkemede ispatlanabilir bir şey değil.
Kendinizine bir mucit günlüğü yapın. Düşüncenizi mucitin günlüğüne yazın ve bir tanığa tarafından imzalatın. Bu günlük, patent işlemi boyunca sizin rehberiniz olacak. Ofis malzemeleri satan bir yerden veya bir kırtasiyeden bir sayfalarında tarih bilgisi olan bir ajanda satın alabilirsiniz. Böylece projenizi gün gün takip edebilirsiniz. Bu öneriden sonra hemen aklınıza bilgisayarda da aynı şeyi yapabilirim gibi bir şey gelmiştir. Elbette yapabilirsiniz ama sizn el yazınızla yazılmış olmaz ve bir tanığa imzalatamazsınız bunu gözardı etmeyin.
2. Araştırma Yapın
Fikirinizi hukuki ve ticari açıdan araştırmanız gerekecek. Patent başvurusu yapmadan önce şunları yapmalısınız;
Temel bir patent araştırmasını ilk önce kendiniz yapın. Bir patent avukatı veya vekili seçmeden önce, www.turkpatent.gov.tr adresinden ücretsiz bir temel aramayı tamamlayın. Bu araştırmada sizin fikrinizle aynı yada benzer birşey bulamayabilirsiniz. Hemen sevinmeyin. Bulamamış olmanız varolmadığı anlamına gelmez. O yüzden daha detaylı ve profesyonel bir araştırma için bir patent vekiline başvurun. Böylece daha önce hiç kimsenin icat fikrinize patent almadığından emin olabilirsiniz.
Pazarınızı araştırın. Kardeşiniz, yeni bir “çim sprinklerizasyonu” fikrinizin harika bir fikir olduğunu düşünüyor olabilir, ancak bu park ve bahçeler müdürlüğünün bu yeni üründen yüzlerce satın alacağı anlamına gelmiyor. Bütün patentli buluşların ancak %5 i para kazandıran bir ürüne dönüşebiliyor. Buluşunuzu patentlemek için çok fazla zaman ve para harcamadan önce, hedef pazarınızın ön araştırmasını yapın. Buluşunuz aslında insanların alacakları bir şey mi? Yeterli talep oluşacak mı? Bir pazar olduğuna kanaat getirdikten sonra, ürününüzün satış fiyatının makul olabilmesi için yeterince düşük bir maliyetle üretilip, dağıtılabileceğinden emin olun. Bu masrafları şu anda piyasada bulunan benzer ürünlerle karşılaştırarak belirleyebilirsiniz. Bu aynı zamanda, icadının ne kadar benzersiz olduğuna bakılmaksızın, rekabet gücünüzü artırmanıza yardımcı olacaktır.
3: Bir Prototip Oluşturun
Bir prototip, mucitinin günlüğüne yazılan her şeyi uyguladığı, icatın bir modelidir. Bir prototip, potansiyel yatırımcılara, alıcılara ve lisans almak isteyenlere, buluşun tasarımını göstermenize ve onları daha kolay ikna etmenize fayda sağlayacaktır. Prototip olmadan patent başvurusu yapılabiliyor. Yani patent başvurusu yapmak için, patent almak için prototip yapmanız şart değil. Fakat siz prototip yapmadan önce patent başvurusunda bulunmayın. Neden mi? Orijinal tasarımınızda bir kusur keşfedebilir veya eklemek istediğiniz yeni bir özellik olduğunu görebilirsiniz. Fikirlerinizi bu çarpıklıkları düzeltmeden önce patentlediyseniz, patente dahil etmek artık mümkün değildir. Hatta bu yüzden yeni tasarımınızın patent haklarını başkasına kaptırma riski taşıyacaksınız.
Buluşunuzu prototip haline getirirken ana asımlar şunlardır:
1. Bir çizimle başlayın. Prototipleme aşamasına başlamadan önce, tüm fikirlerinizi mucit günlüğünüze çizin.
2. Tasarımınız için 3 boyutlu bir model oluşturmanızı sağlayacak herhangi bir materyalden bir kavram mockup oluşturun.
3. Mockup’tan hoşnut olduğunuzda, fikrinizin tam çalışır bir modelini oluşturun.
Prototip oluşturmanıza yardımcı olabilecek birçok kitap ve kit bulunmaktadır. Buluşunuz çok pahalıya mal olacak veya prototip için mantıksız bir şeyse (petrol rafinerisi süreci veya yeni bir farmasötik ilaç gibi) bilgisayar animasyonlu, 3 boyutlu bir sanal prototip yapmayı düşünebilirsiniz.
4: Patent Alın
Artık tasarımınızdan tamamen tatmin olduğunuza inandığınızda, bir patent başvurusu hazırlama zamanı geldi. Aralarından seçim yapmanız gereken iki ana patent türü vardır: biri patent/faydalı model (yeni buluşlar için) veya bir tasarım tescili (yeni süs veya şekil tasarımları için). Patent başvurusu dosyasını kendiniz hazırlayabilir ve başvuruyu kendiniz yapabilirsiniz, ancak önce bir patent vekili ile görüşene kadar başvuru yapmayın. Buluş gerçekten değerli ise, biri mutlaka ihlal etme ve kopyalama girişiminde bulunacaktır. Patent vekili tarafından hazırlanan güçlü bir patent dosyanız yoksa, bir rakip fikrinizi kopyalamasına izin veren bir açık bulursa, saçlarınızı yolabilirsiniz. Gelecekte herhangi bir hukuki sorunu baştan önlemek için hukuki yardım almak en iyisidir.
Bir patent vekili, avukatı veya acentesi ararken, en iyi patent uzmanını seçmek için şu adımları takip edin:
- Ödevinizi yapın. Mucit günlüğünüzü, prototipinizi ve notlarınızı yanınıza alın. Bu zamandan ve paradan tasarruf etmenizi sağlar. Bu aynı zamanda onlarla sizin birlikte iyi bir çalışma süreci yürütmenize yardımcı olacaktır.
- Türk Patent Kurumuna kayıtlı olduklarından emin olun.
- Onlara teknik geçmişlerinin ne olduğunu sorun. Buluşunuz elektronik ise, aynı zamanda elektrik veya elektronik mühendisliği yapan bir patent uzmanı bulun.
- Ücretler konusunu tam olarak konuşun. Patent vekilliği hizmetini almadan önce toplam tahmini maliyetleri öğrenin.
5: Buluşunuzu Pazarlayın
Şimdi, ürününüzü nasıl pazarlama aşamasına getireceğinizi anlamanın zamanı geldi.
Bir iş planı oluşturun: Nasıl para kazanacaksınız? Ürünü nerede üreteceksiniz? Nasıl satacaksınız? Ürünü kendiniz üretip mi satacaksınız veya satmak için başka bir şirket üzerinden lisanslayıp mı satacaksınız. Buna karar vermek için en iyi zaman iş planını oluşturma zamanıdır. Ürününüzü lisansladığınızda, telif ücretlerinde yalnızca yüzde iki ile yüzde beş alacaksınız. Bu genellikle daha fazla hak ettiğini düşünen mucitleri tatmin etmez. Ancak tersini düşünün: Bir işletmeyi ayakta tutmakla ilgili mali yükünüz olmaz. Bu, size uzun vadede daha fazla para kazandırabilir.
Bu beş adımın ardından fikrinizi, patentleyip satılabilir bir ürün haline getireceksiniz. Fikrinizi düşünmeye başladığınız andan, raftaki ürününüzü gördüğünüz zamana kadar geçen çok uzun bir süreçtir. Çoğu icat meyvelerini yıllarca sonra verebilir. Buluşunuza patent almak için gösterdiğiniz adımlarda sabırlı olun ve gayretli davranıp uygulayın. Bu yoğun çalışmanın karşılığı uzun bir süre sonra da olsa mutlaka ödenecektir.