Bir icadınız veya icat fikriniz var. Bir mucit olarak para kazanmanın en iyi yollarından biri buluşunuzla ilgili diğer kişilere veya ticari kuruluşlara lisans vermektir. Fakat icadınızı veya buluşunuz hakkındaki bilgileri ticari bir amaçla başkaları ile paylaşmak, buluşa ilişkin haklarınızı tehlikeye atmak demektir. Bu durumda riskleri en aza indirmek ve olabilirsiniz bazı riskleri beraberinde getirecektir. Buluşunuz hakkında ne kadar çok bilgi açıklarsanız, çalınması veya kopyalanması o kadar muhtemeldir. Peki icadı korumak için en iyi yol nedir, İcatları nasıl koruyabiliriz?
İcatlar nasıl yasal koruma altına alınır
Patent veya Faydalı Model Başvurusunda Bulunun
- İcadınız veya fikriniz patent alma şartlarını karşılıyorsa, hemen bir patent veya faydalı model başvurusunda bulunmanız gerekir.
- İcadınız patent koşullarını taşımyor ve patent alınamıyorsa, potansiyel alıcıların Gizlilik Beyanı Sözleşmesi (Gizlilik Anlaşması) imzalamasını sağlayın.
Patent veya Faydalı Model alamıyor ve potanisyel alıcılar bir Gizlilik Sözleşmesi imzalamıyorsa, icadınızla ilgili açıklayacağınız şeylere çok dikkat edin. İcadın yapılışı ile ilgili çok özel noktaları kendinize saklayın.
Patent koruması önemlidir, bu nedenle, buluşunuzun patentlenebilir olduğunu düşünüyorsanız derhal bir patent başvurusunda bulunmanız gerekir. Potansiyel kopyacıları ve hırsızları caydırmak ve icadı korumak için genellikle tescillenmemiş ve askıda bekleyen “patent” statüsü bile yeterli olacaktır. Bu nedenle mümkün olan en kısa sürede patent hakkınızı elde etmek çok önemlidir.
Yeterli zaman, bilgi ve sabrınız varsa, patent başvurusunu kendiniz yapabilirsiniz. Eğer patent hakkında bilginiz yok ise, buluşunuz için patent korumasının nasıl edinileceği ile ilgili bir Patent Vekili ile çalışmanız daha doğru olacaktır.
Gizlilik Sözleşmesi İmzalatın
Bazı durumlarda buluş, fikir ve düşünce, patent alma şartlarını karşılayamaz; bu nedenle, en iyi yöntem, lisans vermek için görüşeceğiniz potansiyel müşterilere Gizlilik Sözleşmesi imzalatmaktır. Sözleşme imzaladıktan sonra, bir müşteri sözleşmenin herhangi bir hükmünü ihlal ederse, anlaşmayı ihlal etmesinden kaynaklanan zararlarınızı tazmin etmek için dava edebilirsiniz.
Gizlilik Sözleşmesi’nin Önemli Bölümleri
- Tam olarak ne gizlidir, ne gizli değildir: sözleşme, neyin gizli olarak nitelendirildiğini tanımlar ve neyin ticari sır olarak kabul edildiğine dair bir bölüm içermelidir. Ayrıca belirli maddeleri gizlilik tanımından dışlar ve böylece tarafları gereksiz yükümlülükler altına almaz.
- Her bir tarafın bilgileri gizli tutması yükümlülüğü: Bir şeyin gizli tutulması gerektiğini söylemek yeterli değildir. Gizli tutmanın standardını belirlenmelidir ve altta yatan bilgilerin gizliliğini korumak için her bir tarafın yerine getirmesi gereken yükümlülükleri listelenmelidir. Bu yükümlülüklerin yaygın örnekleri arasında, bilginin anlaşmanın bir parçası olmayan üçüncü şahıslarla nasıl paylaşılacağı, bilgilerin nasıl ele alınacağı ve saklanacağı hakkında bilgiler yer almaktadır.
- Yükümlülüklerin süresi: Bilgi korunmasını isteyen taraf daha uzun süre isteyecek, diğer taraf ise daha kısa süre isteyecektir. Bu genellikle taraflar arasındaki en büyük çekişme noktalarından biridir ve genellikle müzakerelerde giderilir. Genel olarak ortak zaman dilimleri 2 ila 5 yıl arasında değişir. Bir mucit olarak, ne kadar esnek olabileceğinizi, insanların erişimine girdikten sonra buluşunuzu anlamaya nasıl ve ne kadar zamanda başlayacağını hesaplayarak süre belirlemelisiniz. Başkalarının icadını çabucak çoğaltmaya başlayacağını düşünüyorsanız, uzun bir koruma süresi gerekli olmayabilir.
- Bir taraf anlaşmayı ihlal ederse ne olur: sözleşmenin bir tarafın sözleşmeyi ihlal ettiği durumlarda sözleşmeye ne yapabileceğinizi son derece dikkatlice düşünün. Tahkim kararlarının veya alternatif çözüm yollarının mantıklı olup olmadığını ve sözleşmede belirtilen yargı mahkemesi sizin için anlamlı mı diye düşünün. Büyük şirketler çoğu zaman sözleşmeye kendilerine uygun koşulları koymaya çalışacaklardır. Bu nedenle her zaman en kötü senaryoyu düşünün.
Gizlilik Sözleşmesi İmzalatamıyorsanız
Potansiyel bir müşteriyi bir gizlilik sözleşmesi imzalamaya ikna etmenin pek çok yolu vardır. Fakat sözleşme imzalatacak bir müşteri bulamazsanız bile, dikkatli olmaktan vazgeçmeyin ve icadınızı kısıtlama olmaksızın paylaşmayın. Bir sözleşme olmadan bile, sizi ve icatınızı korumak için atabileceğiniz birkaç adım var:
- Müşterinin itibarını araştırın: Gizlilik sözleşmesi olmadan yapılan açıklamaların anlamlı olup olmadığına gerçekten karar vermek için müşterinizin itibarını öğrenin. Eğer sağlam bir itibara sahiplerse, aşağıdaki adımlardan bazılarını uygulamak ve biraz sağduyu ile çok mantıklı bir iş yapabilirsiniz. İtibarlı firmalar itibarlarına zarar verecek herhangi bir söylentiden bile kaçınırlar. Eğer firmanın benzer bir konuda davası varsa o müşteriden uzak durun.
- Gizli bir iş ilişkisi oluşturun: Sözleşme imzalamaya gönülsüz olsa dahi, bazı işletmeler daha resmi olmayan gizli bir ilişki kurma konusunda rahat olabilirler. Bir şirket, yazılı ve imzalı gizli ilişkiler oluşturmak istemiyorsa bile, gelecekte gizli bir iş ilişkisi talep etme hakkınızı yine de koruyabilirsiniz. Gizli bilgi vereceğiniz müşteri sizden görüşme talep ederse kabul edin. Müşterinize, buluşunuzun kullanımının bir iş teklifi olduğunu ve ödeme almak istediğinizi söyledin. Bilgileri açıkladığınızda, bilgilerin gizli tutulmasını sözlü olarak belirtin. Bilginin kendisi bir ticari sır olarak sınıflandırılabilmektedir (diğer bir deyişle, ticari değeri vardır ve rakipler tarafından bilinmemektedir).
- Sadece temel anlatın: Potansiyel bir müşteri, icadınızın ayrıntılarıyla çoğunlukla ilgilenmemelidir. Bunun yerine, çoğu müşteri öncelikle icadı ne işe yaradığını ve nasıl para kazanılacağı ile ilgilenir. Bu yüzden buluşun ayrıntılarını veya icadı benzersiz kılan kritik bileşenleri açıklamayın. Sağlam bir ticari gerekçe olmadıkça her şeyi açıklamanızı isteyen herkesten şüphe edin.
Buluşunuzla ilgili Hukuki Yardım Alın. Fikri mülkiyet, hukuk eğitimi ve uzmanlığına ek olarak mühendislik bilgisi de gerektiren karmaşık bir hukuk alanıdır. Buluşunuzu lisanslamak veya patentlemek için yardıma ihtiyacınız varsa yaşadığınız şehirdeki bir patent avukatı veya patent vekili ile görüşme yapın.